|

وقتِ اشاعت :   August 20 – 2017

ہردیں کہ زبان ءِ بابتءَ تران بیت تا گپ جنوک ءُُ اشکنوک ہمے مارانت کہ اے گپ گوں ہماہاں نزیکیءُُ سیادی دارایت چیاکہ ہرمردم زبانءُُ زمین ءَ گوں جوزگی رنگ ءَ بندوک انت۔ 

وہدے ما ہمے سیادی ءِ ہنڈالاں پولیں تا مازانیں کہ زبان ءُُ زمین ہردوک مادری مہراں ءُُ بے دروریں مہراں گوں وتی درشان ءَ یک ابرمی تاگتے ءِ واہند انت اگاں من وتی دل ءُُ دین ءَ گوں ابرم ءَ بکناں تہ بوت کنت ( پدنوکیءِ ) شرگدار گوں من تپاک مکناں بلئے اگاں من ایشیءَ انسانی ساچشت بہ گشاں گڑا اے گپ ہم منگی انت کہ زبان تہنا لبز توار ءُُ چیدگانی نام نہ انت بلکیں اے دودءُُ ربیتیءُُ راجدپتری کردےءِ سوب ءَ بُرءُُ بین ءُُ چنگ ءُُ نزآرگ ءِ یک پدر ءُُ زندگیں کاررہبندے ءِ نام انت ،زبان یک گچینی ربیدگے ءِ چیر دستی ءَ رستگ ءُُ پاد اتکگ اگاں ربیت ءِ زمین ءُُ ڈگار ءُُ ملک ءُُ گوات کپتیں ڈگارے بہ بیت۔ 

آپے پہ وہد بہ رسیت تا زبان چو دھل ءُُ کشار ءَ ردیت ءُُ پادکیت اے داب ءَ زبان ءِ تہا زورگ ءُُ نہ زورگ ءُُ بین ءِ بودشت وت ماں بیت ۔ اے زبان یک زندگیں ءُُ سر ءُُ پرکنوکیں چیزے کہ ایشی ءِ پہمگ میکانی رنگ ءَ نہ بوتگیں گپے پرچاکہ گوں ایشی ءَ یک مردمے ،یک ٹولی ءُُ یک چاگردے ءِ ربیدگی ءُُ چاگردی راجمانی ءُُ تہذیبی شعور بندوک انت ۔

اگاں ایشانی نیام ءَ زبان ءَ بہ کش ات تہ چاگردی ربیدگی رسانک ہلاس بیت ءُُ اگاں رسانک ءِ کاربرجاہ بہ بیت گڑاہزاراں سال کوہن ءُُ کدیمیں انسان ءِ یادداشت چو شیر مچیں تپل ءِ یادداشت ءِ وڑا بیت داں ہما وہد ءَ کہ نوکیں ریاست جوڑ بوتگنت زبانانی پراہ ءُُ شاہگانی ءِ یک اڑاندے اوشتارینگ بوتگ پرچہ کہ ریاست راجانی یکوئی ءُُ یکرنگی ءِ واستہ یک دود ءُُ ربیدگے ءُُ لیکہے ٹہین ایت ہمیشی ءِ واستہ زبان ءُُ وانشت ءَ یک لیبوکے ءِ رنگ ءَ لیب داریت انوں کہ دنیا ءَ انسان ءِ نندمان ءِ نزیکی گوں سرمایہ دارانہ نظام ءَ انت ۔

نندمان ءَ چاگرد ءُُ معاشی سیادی نزیک ءُُ یک بوئگ ءَ انت یک زبانے ءُُ یک دورءُُ ربیدگے ءِ مئیل ءُُ تب دیمروئی کنگ ءَ انت یک راجے ءِ یک منڈی یے ءِ ءُُ یکیں زبان ءِ لیکہ ایندگہ زبانانی پراہ ءُُ شاہگانیءَ سگ ات نہ کنت چیا کہ یک منڈی یے ءِ آزاتیں سٹءُُ سورا ءُُ کارءُُ کسب باز زبان وتی تہا جاگہ دات نہ کنت انچوکہ دودءُُ ربیدگ راج ءِ ہست ءُُ نیست گشگ بیت نیکراہی چاگردءُُ نندمان ربیدگ ءِ شاہ ءُُ ہنڈال انت ۔

ہمے گونگ ءَ اگاں زبان ءَ را دود ءُُ ربیدگ ءِ ارواہ بگش ایں تا رد نہ بیت پرچہ کہ زبان ءُُ کلچر ءِ توام ءُُ کامل کنگ ءِ سرپ ءَ مزنین دستے مان انت زبان ءَ گون یاداشت ءِ گوپت ءَ مزنیں سیادی یے ہست انت زبان ھیالانی درچ ءِ درریچگ ءِ مزنیں وسیلہ یے ءُُ ھیالءُُ لیکہانی مٹ ءُُ بدل بوہگ ءَ گوں آشوب ءِ راہءُُ درگاں پچ کنت ۔انسان ءِ بن دپتر ءَ باز کم گندگ ءَ کیت کہ یک زور آورے ءَ وتی زبان ءِ دیمروئی ءِ واستہ پرماندہیں زباناں گوں وتی زبان ءَ بدل کنگ ءِ جہد کرتگ ۔

یورپ ءِ نوکیں آبادبوتگیں سرکردہاں وتی لٹ ءُُ پُل ءِ مگسدانی واستہ زبان ءِ ربیدگ ءِ دیم ء۔ برگ ءِ بازیں جکانسری یے کش اتگ ءُُ سوبین اوں بوتگ انت زبان تابعداری ءُُ ہاموشی ءِ ربیدگءُُ سامراجی جہانگیری ءِ نیام ءَ چونیں سیادی یے داریت ایشی ءِ گیشواری ءِ واستہ مابرطانوی ہند ءِ تہا رد ءُُ بیٹروک بووکیں نامداریں گدار نویس جیورج آرویل ءِ گدار’’1984‘‘ ءِ بن ءُ بیہی حیال ءُُ پلاٹ ءِ ذکر ءَ کنیں آرویل برطانیہ ءِ گدار ءُُ کسہانی جہگری ءَ کنت اے واجہ ءَ زبانءُُ جہانگیری ءِ نیام ءِ سیادی ءَ کمال تمثیلی ءُُ چیدگی رنگ ءَ بیان کتگ اے گپ ءَ بزاں کہ ہمے نبشتکار ءَ ایشی ءَ چہ پیسر اینیمل فارم نبشتہ کتگ کہ ہمیشی سوب واجہ ءِ نام توامیں دنیا ءَ جکس اتگ بلئے ’’1984‘‘ ءِ شنگ بوہگ ءَ گوں واجہ دوہمنچک نامداری بوت۔

آرویل ءَ اے ناول ءَ یک بیمناکیں ریاستے ءِ بزاں اوشیانا ءِ خاکہے ءِ ذکر کرتگ انچوکہ یونان ءِ تہا یوٹوپیا حیالی ریاست ءَ گش انت ہمے وڑا بدی ءُُ بیم ءِ ریاست ءَ (Dystopia) گش انت اوشیانا ءِ بادشاہ ترس ءُُ تمردی ءِ سوب ءَ ’’ بگ برادر ‘‘ نام ءَ زانگ بیت کہ آ وتی زلم ءُُ زوراکی ءِ آشوبی لیکہ ’’ انگلش سوشلزم‘‘ کہ لک آئی ءَ را’’ اینگسوک ‘‘گشگ بیت مردماں اشانی کارے حاترا کارمرز کنت ۔

آ وتی مردماں دومی پارٹی ’’ انرپارٹی ‘‘ مردمانی کشگ ءَ کارمرز کنت اوشیانا ءِ سجہیں ریاستی مشینری ہمے سر ءُُ ہیز ءَ بیت کہ مردماں چتور گر ءءُُ دار بکنت کہ مردم ’’ بگ برادر‘‘ ءِ زوراکیانی بگیر ءَ آواز چست مہ کن انت چوکہ جست چہ بازیں چرت ءُُ پگر ءَ ردوم زوریت ءُُ جست کنگ بے اوستیءُُ یاگی بوئگ ءِ برابر ءَ انت پمشکہ اوشیانا ریاست ءَ اے جرم ءِ نام ’’ تھاٹ کرائم ‘‘ ایر کتگ ءُُ ’’بگ برادر ءِ‘‘ ہما عکس کہ آئی ءِ تہا واجہ ءِ چم سیاہ ءُُ بیمناک انت ہر دروازگ ءُُ دیوال ءِ سرا جت انت ءُُ عکس ءِ چیر ءَ زنڈیں آباں نبشتہ ات کہ ’’ بگ برادر ءِ چم ترا گندگ ءَ انت‘‘ ۔

الس ءِ دل ءَ ہمے گپ ءَ ردوم زرت کہ گشئے بگ برادر یک مافوق الفطرت کارستے کہ پہ زور آہانی دلاں پترتگ۔ریاست ءِ پولیس کہ’’ تھاٹ پول‘‘ ءِ نام ءَ زانگ بیت اے ’’لو آف منسٹری ءِ‘‘ چیردستی ءَ کار ءَ انت مردمانی دل اے ہروہد چڑکگ انت ۔

چے رنگ ءَ مردم انی پگر کنگ ءَ مئیل ایت گڈ سر ءَ اوشیانا ءِ شاہ اے گپ ءَ کیتءُُ سر بیت کہ آہانی بزاں الس ءِ راجدپتر ی زانت ءِ داس کنٹ کنائینگ بہ بیت چوناہا راجدپتر ءِ سیادی گوں یادداشت ءَ ءُُ یاداشت ءِ نزیکی گوں زبان ءَ انت۔

ہمے داب ءَ آ وتگڑیں ریاست ءِ یک زبانے ٹہین ایت ءُُ آئی ءِ نام ءَ’’ نیوز پیک ‘‘ایر کنت۔ ریاست ءِ کارندہءُُ چلوپگ کار ہر سال ہمے زبان ءِ یک لبزیلدے چاپءُُ شنگ کن انت آ گوں وتی وسءُُ واک ءَ ہمے جہد ءَ کن انت کہ زبان لُکءُُ گونڈ تر بہ بیت دراجیں لبزگار ءُُ ہلاس کنگ بہ بنت ۔دو لبزان یکجاہ کن انت ءُُ یک لبزے ٹہین انت تاکہ زبان الس ءَ چہ ’’ تھاٹ کرائم‘‘ ءَ بہ رکین ایت ءُُ ناہودگیں پگر ءُُ گمان ءَ چہ رستگاربکنت ۔

’’ونٹسن‘‘ اے گدار ءِ ہما کارست انت کہ تنگہ آ چہ گوست ءَ سست ءُُ سید نہ بوتگ آ ’’اوشیانا ‘‘ءِ تہ ءِ زلم ءُُ زوراکیانی چم دیستیں شاہدانت ایشی ءِ مات ءُُ پت ’’ اینگساک ‘‘ لیکہ ءِ ہلاپ ءَ کشگ بوتگ انت بلئے ونسٹن منسٹر ی آف ٹرتھ (راستی ءِ گریزی ءِ) کارندہ ءِ جہت ءَ کار ءَ ات ادا ایشانی کار ءُُ کنش ات کہ حالتاکانی حاسیں ھالاں چیزے مدت ءَ پد پدا شنگ بکن انت دانکہ السءُُ وانوک بزاں انت۔

کہ آ انچیں میتگے ءَ نشتگ انت کہ آہانی ابرمی ردوم دارگ بوتگ اوشیانا ءِ تہ ابس تھاٹ کرائم جرمے نہ ات بلکیں مہر کنگ ءُُ آئی ءِ درشان کنگ ہم یک جرمے لیکگ بوتگ ات ۔

’’ ونسٹن‘‘ ءِ بدیں ءُُ تہاریں روچ ہما وہدابندات بنت کہ آ گوں یک جنکے ءَ مہر کنت ءُُ وتی گوستءُُ راجدپتری سنچ ءَ ساٹاں کنت ءُُ ہمے جنک ءِ دیم ءَ پدر کنت ’’ونسٹن ‘‘ءِ ہمے کارپد ءَ چہ ’’و نسٹن‘‘ءُُ آئی ءِ دوستدار ’’تھاٹ پولیس ‘‘ءِ دست ءَ گرگ ءُُ کید ءُُ بند کنگ بنت ءُُ لین ءِ کرنٹ دیگ ءِ سوب ءَ ایشانی زہنءُُ دماگ وتی کار ءَ یلہ دینت ۔گدار ءِ گڈ سر ءَ ہمے پیش دارگ بیت کہ آ دویں یکءُُ دومیگ ءَ روک روک ءَ چارگ ءَ لگ انت بلئے اے مارات نہ کن انت کہ آہانی گوں یک دومیگ ءَ مہری نزیکی یے بوتگ ؟

بلّے تری اے گدار ءِ تہا یک مثالی بیمناکیں ریاستے ءِ خاکہ درابیت بلئے انوگیں جاورانی پد ءَ عالمگیری ءِ تہا ’’ بگ برادر ‘‘ِءِ ترس ءُُ بیم نیست انت بلئے اے گواچنی گپے کہ ہمے ہند ءِ ایندگہ زبان چہ بنی روتگاں ولگوج کنگ بوئگ ءَ انت زوراکیں نند مانانی زبان چہ وتا کستریں زباناں چو زر ءِ مزنیں ماہیگ ئیگ ءَ پلیکان انت ءُُ عالمگیریءِ راہ ءِ ہر ڈنگر ءُُ اڑاند چست کنگ ءُُ کُراہگ بوہگ ءَ اَنت۔