|

وقتِ اشاعت :   October 29 – 2017

گیدی کسہ ہما چیز انت کہ ہمک امبر ءِ انسان ءَ را وتی نیمگ ءَ ژپیت چیاکہ آ براہ داریں مانا دارین ءُُ تامداریں انت بلئے چشکہ چارگ ءُُ مارگ بوتگ گڈا گیدی کسہ گیش ءَ چہ گیش کسانیں چکاناں وتی نیمگ ءَ کارایت ءُُ انچو پرلچین اِت چشکہ بینگ ءِ مگسک ءَ را درچک ءِ پل۔

پدا گیدی کسہ ہما چیز انت کہ کسانیں چکے ءِ مجگ ءِ تہا لبزانکی بودشت ءِ اولی توم بیت ءُُ کپیت ۔اگاں اشی ءَ را پہک ءُُ پلگار کنگ بہ بیت گڈا اے توم مزن بالادیں درچکے ءِ دروشم ءَ گندگ ءَ کیت دیمترا کسانیں چک دائم زمستانیں شپاں کہ گوں وتی برات ءُُ گہارانی گوما آس ءِ چپ ءُُ چارگرداں نندنت گڈا آ وتی پت ءَ چہ مات ءَ یا مزنیں پت ءَ یا مزنیں مات ءَ چہ کسہ ءِ گشگ ءِ لوٹ ءَ کنت چیا کہ یکیں چیز پہ کسانیں چکے ءَ گیدی کسہ بیت کہ آئی ءَ را دلی ءُُ ذہنی تاہیر بکشائیت ۔

گیدی کسہ گونڈوے ءَ را پہ لبزانکی مردمے جوڑ بوہگ ءِ واستہ تیار ءُُ ساڑی کنت چیاکہ کسہ گشی ءِ ازم ءَ چہ فکشن ءِ درستیں تہر چشکہ آئی ءِ ڈلگ تریں دروشم گدارءُُ آزمانکاں اشانی ’’ چربُری‘‘ بندات بیت ۔

جہان ءِ نامی ئیں گدار نویس ،آمازنک نویس ،یاکسمانک نویساں تو بہ چار گڈا آیانی لوگ ءَ ترا مزنیں ءُُ مہریں کسہ گش دست کپنت کہ آوتی کسہ گشی ءِ ازم ءَ یکتا ءُُ بے دروربوتگاں ۔

ہمے کسہ گشی ءَ شیرکنی انت کہ ترا فکشن ءِ ساچگ ءِ وہد ءَ کمک دنت جہان ءِ ہمنچک کہ جوانیں فکشن نویس انت گڈا آ ازمی دروشم ءَ پمشکہ مہر انت کہ گیدی کسہاں چہ وتی کسانی ءَ گوشداران ءُُ پیداکاں ۔نوں من وتی اسل بنگپ ءِ سرا کایاں کہ افریقی کسہانی رجگ ءِ منی نیمون چے بوتگ ۔افریقی گیدی کسہ حد ءَ گیش گوں بلوچی کسہاں ہمدپاں من درورپیش نہ کناں شما وت بوتن ئے گڈااے گپ ءَ شری ءَ گندئے۔

افریقہ ءِ مردم چو منی راج ءَ مزن دل مزن مر،مہماندار ،میارجل ،ہیادار،کاریگ ءُُ جان کشیں راجے۔افریقی گیدی کسہانی توک ءَ اے شہم ءُُ دروشم پہ جوانی گوں زرنگی گندگ بیت۔ افریقی گیدی کسہانی توکءَ اے چیز من اولی رندادیستگ کہ کسہ گشی ءِ وہد ءَ کسہ گش ہما ندارگ ءَ را ہم پیش داریت کہ گوشداروک چون ءُُ چے پیم کسہ ءَ گوشدار انت آ دائم وتی اشکنوک ءُُ وانوک ءَ را وتی ہما چاگرد ءَ (Involove) کنت ۔

افریقی گیدی کسہانی تہا سک جوانیں ءُُ مہکمیں Reason دیگ بوتگاں کہ چرآیانی وانگ ءَ پد وانوک Fully convece بیت پہ درور ’’ پیش چے پیم ءَ لوگی جناور ے جوڑ بوت‘‘ پشی آن کنوری ءَ نندگ پرچہ دوست بیت ‘‘ ’’ بلاہ ءُُ کپوت ’’ بانز پرچہ چپکاں کشیت‘‘ مم ءَ پرچہ لٹک پر نہ بیت‘‘ اش لہتیں گیدی کسہ انت کہ اشانی تہا داتگیں Reason ہما رنگ ءَ Strong انت کہ تو گشئے ہؤ ہمے وڑیں کہ اے گیدی کسہ گشگ ءَ انت ۔

افریقہ ءِ گیدی کسہ ءِ سئیل اد ءَ گورکن کہ ’’ نائیجریا‘‘ ءِ نامی ئیں گدار نویس ’’Chinua Achebe‘‘ چینوا چیبی کہ Nobel prize کٹوکے وتی نامی ئیں گدارThings fall parءِ نہمی در ءَ افریقی کسہانی درور ءَ پیش کنت ۔

آئی ءِ گدار ءِ بامرد کنکو(okonkowa) ءَ واب نیاہگ ءَ انت چیاکہ آئیءَ وتی راجی کیلانی پیلہ کنگ ءِ رد ءَ وتی کراداشتگیں بچک ءَ را ماں جنگل ءَ کشتگ سے شپ ءَ انچو چمے پچ بوتگاں پدا واب کپیت ،ناگت ءَ پدرہیت۔

چہ واب ءَ پاداں شہار دنت ءُُ وتی ران ءَ کچین ایت کہ واب ءِ تہا آئیءَ یک سنٹی مگسکے ءَ وارتگ ات دگہ یک مگسکے ءَ آئیءِ راستیں گوش ءِ کش ءَ موتک ءُُ شہموتک کتگ ات آوتی گوش ءِ را جنت شہمات ءِ پمے امیت ءَ کہ آئی ءَ سنٹی مگسک کشت ہمدا چینوا ءَ را وتی مات ءِ گشتگیں سنٹی مگسک ءِ بابت ءَ اے گیدی کسہ یات کیت کہ آئیءَ ناول ءِ توک ءَ آورتگ ۔

وہدے کہ تو اے چیزاں گندائے ترا ہمے گند کیت کہ چینوا ءَ را ویت گدارانی تہا ہما مہری ءُُ ازمNarrate کنگ ءِ کہ رستگاں آ گیدی کسہانی برکت ءَ چہ ۔

گیدی کسہاں ناں تہنا گدار نویس بلکن ءَ شائراناں ہم کتگ ایشی ءِ درور مئے کرا ’’ ایسوپ ءِ گنگدامی کسہاں‘‘ انگریزی لبزانک ءِ شاراں شئیری دروشم ءَ آورتگ انت پہ درور lan serraillerءِ اے شئیر ءَ بہ چار کہ آ ایسوپ ءِ نامی ئیں کپیس ءُُ کرگشگ ءِ کسہ انت کہ آ puffin books ءِ نیمگ ءَ شنگ کتگیں کتابA Puffin Quaritel of poetsءِ تاکدیم ۱۶۵ ءِ سرا نت کہ اے کتاب ءِ Editکنوک(Kay Webb) انت ۔

افریقی گیدی کسہانی سرا اول ءَ من گشتگ ات کہ ہچ مہ گشاں بلئے اشانی مہری ءُُ تچکی منارا گپ کنگ ءِ سرا مجبور کنگ ءَ انت افریقی گیدی کسہانی مسترتریں شری اشانی سلہی ءُُ سادگی انت اے چویونان ءِ Mythological گیدی کسہءِ پیما بے باور ءُُ بے بن نہ انت ۔

چش کہ زیوس ،دنائی ءِ جنک ءَ را پہ روچ ءِ شہم ءِ جوڑ بیت ءُُ لوگ ءِ سرا براٹنگ کنت وتی شہماں ہمائی ءِ سرا یلہ کنت ءُُ آلاپ پریں جنینے جوڑ بوت یا ایکارس وتی ءُُ وتی چک ءِ چہ زالمیں بادشاہ یے دست ءَ آجو بوہگ ءَ وتارا موم ءِ بانزل پرکنت ءُُ بال کنت ناں اشانی گیدی کسہ تچک ءَ افریقہ ءِ راج ءِ ذہنی جہگیری کننت۔اش افریقہ ءِ مردمانی تب ءُُ میلاں پیشدار انت ۔

چہ کرناں افریقہ ڈکالانی آماچیں بے زانتی ءِ آماچیں جنگل ءُُ چمگانی سرا گوک ءُُ گورمانی بازی ءُُ کمی ءِ سرا جنگ مچ اتگ ۔گڈا افریقہ ءِ گیدی کسہ ہمے چیزاں پیشداراں انسان ءِ اکل ءُُ زانت ور ءُُ چر نندگ ءُُ پادآیگ لالچ ءُُ ہرس اے افریقہ ءِ کسہانی بنگپاں افریقی گیدی کسہانی تہا انسانی سیاد یانی مہری ءُُ مہکمی پیش کنگ بوتگ بے نہود ءَ انسان ءِ گوما مہر کنگ ءِ راPortrayکنگ بوتگ ۔
چک سیریں پت ءَ را گیشت منی بہر ءَ بدئے من دگہ دیمے رواں پت لکھ جہد کنت کہ چش مہ کن منا یلہ مہ دئے شما بس دو براتے ہور بہ نندئے ہو ربورئے چک سرپدی نہ بیت ۔پت گڈی ءَ آئی ءِ بہر ءَ دنت آپت ءَ یل کنت ءُُ روت آہمے دولت ءَ شپ ءُُ شون کنت وار بیت پدا پت ءِ لوگے گیت کیت گڈا واتر یت کیت ۔ہمے افریقی پت کہ وتی چک ءَ راگندیت انچو گل بیت کہ پرآئی ءِ واتر ی بلاہیں مراگشے کنت ءُُ درستیں بازار ءَ لوٹائینت ۔

اد ءَ بچار انسانی سیادی ءَ راچنچو ارزشت دیگ بوت ءُُ اے چیزاں ما جہان ءِ اے دگہ گیدی کسہانی بہ گندیں منی گپانی گشگے مانا بہہ اش نہ انت کہ افریقی گیدی کسہ کہ استاں آتچک ءُُ راستاں ءُ ایدگہ راجانی دروگ ءُُ رداں یا ہوائی انت۔

سٹی انت ،ناں ہمک گیدی کسہ ہما را ج ءِ جند ءِ پیشداروکیں پمشکہ اد ءَ افریقی یاں وتی تچکی ءَ چش پیشداشتگ ۔”We Don’t really mean ,that we are going to say is true”(traditional ashanti beging) انسان ءِ ہمک وہد ءَ ہمے واہگ انت کہ آ است ءُُ نہ مانیت دام ءَ اے چیزاں وتی گیدی کسہانی تہا پیشداشتگ انت ۔

افریقی یاں باز ڈولداریں سوبے اے بابت ءَ ماں وتی گیدی کسہ انسان مرایت پرچہ پدا پادنئیت نامی کسہ ءِ تہا داتگ کہ حدا لوٹ اتگ کہ مردم ءَ را پدا زندگ کنگ بہ بیت بلئے ہمے کلہ کہ ہما کاسد ءَ دیگ بوتگ ات آ پاداں کنٹ ات داں دو ماہ ءَ سر بوت ہدا ءِ شیتان ہراب بوت دگہ تیزیں کاسدے ءِ دست ءَ اے کلہ ءِ روان دات کہ شما یک برے مرتے پدا پاد کنگ نہ بئے ۔

اشی ءَ زوت زوت ءَ ہمے کلہ ءَ دات دانکہ آ بوتگ ات کلہ سر ات نوں افریقائیانی اے logicباز ڈولداریں ۔ ( برجاہ اِنت)