دیراں پد شام کت ءُُ پدا گپت ءُُ تران ءَ گوں دلگوش بوتیں تانکہ دیر شپ ءَ وپتیں ۔سہب ءَ مردم وتی مزدوری ءَ کہ شت انت ءُُ ھرکس وتی باگ ءُُ کارجاہاں وتی وتی کار بنا کت انت من ساھگ ءَ نشت ءُُ دل جیڑگ بنا کت من تہنا ءُُ چم ءُُ چار بوتاں کہ باریں اشانی کار کدی ھلاس بنت ءُُ کائینت ھمے دلجیڈی ءَ گوں تگرد ءِ سر ءَ تچک گپت ءُُ وپتاں ءُُ واب کپتاں من تانکہ پادکائیں سنگتاں ناری ءِ ورگ ھم آورتگ انت دست چم من جو ءَ ششت ءُُ گوں سنگتاں نشت ءُُ ناری کت کمیں دیراں پد سنگت پدا وتی باگاں شت انت من ءُُ منی تہنائی ءَ من ھیالاں پدا گوں سر ءُُ لینڈ بوتاں برے دربرجاہ ءِ نوبت ءُُ برے گوں سنگتاں باریں وھد چو نیا بیگا ہ بوت ءُُ مردمانی دیوان پدا بنا بوت ۔ یکے ءَ ھال رست آ اتک منی گندوک ءَ ھمے وڑا روچ گوزان بوتاں ءُُ پنچ شش روچ ءَ پد من چہ غلام ءِ باگ ءَ دراتک ءُُ یک نیمگی ءَ رواں بوتاں چاریں ادا بان بندی ءِ کار بوگا انت من جست کہ اگاں آہاں مزورے کا رانت یک پنجابی یے ءَ درائیں کہ ’’ تم کام کروگے؟‘‘ ’’ ہاں میں کام کرونگا‘‘ آئی ءَ پسو ءَ من گشت ’’ٹھیک ہے مزروی پچاس درھم ہے تم کل ٹھیک ساڑھے سات بجے کام کے لئے آجاو‘‘ ’’ ٹھیک ہے ‘‘ من پسو دات ءُُ چہ غلام یلی ءُُ پھٹان ءِ جست ءَ ابید من شت ءُُ شہ ءَ ھمے کادار گوں یک لنگی ءَ ( کسانیں چادر) سربوتاں ’’ اچھا تو آپ آگئے تو پھر کام شروک کرو ‘‘ آئی ءَ من ءَ دگر تہری ءَ چارات ءُُ گوشت ’’ وہ بیلچہ اٹھائیں اور یہ ریتی دمپ کریں ‘‘ من پسو دات ٹھیک ہے ‘‘ من بیلچہ اچ بر پہ کار ءِ واستہ واست ءَ نکتگ بلئے من بنا کت ھمک پنچ دمان ءَ پد من سرین ءَ تچک کنیں اوشتیں ءُُ دستاں دم دئیں پدا ھمے مردکار ءَ گوشت ’’ تم ادھر یہ لیکر اس میں مال ڈال کر مستری تک پہنچا دو ‘‘ ٹھیک ہے من پسو دات ،من لہتں تگاری کہ برت من چاریں کہ منی دست ءُُ سرین من ءَ جواب دئیگا انت ۔ءُُ من دم بر گاوں چہ ھمے واستہ من کمک کمک مال ( سیمنٹ) تگار ءَ مان کت گران مہ بیت ءُُ من داں بیگاہ کار کت بلکناں بزاں بد بھتیں زماندارے چم ھم منا سک انت ءُُ مستریں ھم چو اکال ءُ اوکل ءِ وڑا گوں من ءَ ھبر ءَ انت منی دست انچو سچگان انت کہ آس ءِمانش من چاریں کہ دست آ دست آبلا بوتگ انت ھمے لانکی چادر کہ من سر ءَ پتاتگ ات زرت ءُُ لمبانی درگ بناکت ءُپ وتی دستاں ءَ پیڈات ھبرتانکہ بیگاہ بوت منی دست ھون دئیگا ات انت ءُپ چادرّ لانکی) ءِ نیم ءَ چہ گیشتر درگ بوتگ ءُُ دستاں پتاھگ بوتگ ات۔کار ھلاس بوت درائیں مزدوراں ءَ پنجاہ پنجاہ درھم دئیان بوت منی باری بوت گڈا سی درھم ءِ منی نیمگ ءَ شہارت ءُُ گوشت ’’ یہ آج کا آ پ کا روز ہے اور کل کام پر نہیں آو‘‘ من ھیران بوتاں ءُُ آئی ءَ گوں گپ کت کہ ’’ تم نے کل اور کہاتھا کہ مزوری پچاس درھم ہے یہ توتیس درھم ہیں کیوں ؟‘‘ پسو ئے دات کہ ’’ رنڈی کبھی یہ کام کرسکتی ہے ؟ من گوشت کہ کیا بکواس کررہے ہو،میں تمہیں رنڈی دکھائی دے رہا ہوں ھرام زادہ ابھی تم کام کیا ہی نہیں ہے اس لئے سوچ رہا تھا کہ رنڈیوں کی طرح کام کر رہے ہوں ‘‘ ھمدا بردے ایر ات من چست کت انچو تگ زرت پہ وتی بندرے نیمگ ءَ اود ءَ مردم باز ات دمب ءِ بتکاں ءُُ انچوکہ رسیت من چہ ھمے برد ءَ سر ءِ نیمگ زرتیکے پشت ءَ چہ گشت ’’ پکڑو پکڑو مجھے مار دے گا ‘‘ بس کتے کا بچہ ‘‘ ءُُ بلا بلاھیں زاہ ءُُ بد کنگ ءَ ابید دیگر یک بردے اتر دات شریں کہ دستاں لگت مردم پریات ءَ من جذبگ ءَ کسہی گپاں نہ اشکنگاوں کہ آ دگر مردم کوکار کنگا انت بلئے من اچ اشکنگ ءَ نیاں ءُُ من گوشگان ’’ جو کوئی درمیان میں آیا اپنا خود ذمہ دار ہے نکالو پیسے وگرنہ میں تمہیں چوڑنے والا نہیں اور جب تک تمہارا خون نہیں کرتا جانے والا نہیں، بلئے مرد ترسگاات کہ من دست ءَ کیسگ ءَ بہ بریں بردمنی سر ءَ لگ ات ٹھیک ہے بیلچہ رکھو میں پیسے دونگاں نکالو پیسے آج تم نے پہلی بار کسی بلوچ کو دیکھا ہو گا‘‘ من برد دست ءَ کت ءُُ اوشتاتان آئی ءَ زرکیشت ءُُ منی نیمگ ءَ شہار ات انت ’’ لے لو میری جان چھوڑو ار مجھے آج کے بعد توبہ کہ تو بلوچ رکھوں ‘‘ چپ ھرام زادہ من گوشت ءُُ زردست گپت انت ۔آئی ءِ مردم کہ اود ءَ اوشتاتگ انت آئی ءَ را ملامت اش کنگا ات انت کہ ایک تو پہلے اسکی مزوری نہیں دیتے جسکا اسکے ساتھ وعدہ کیا ہے ،اور اسکو گالی بھی بکا، اور یہ نوجوان بچہ ہے اگر کوئی اور بلوچ ہوتا تو تم کو چھوڑتا نہیں تھا اگر اسلے پیسے نہ دئے ہوتے۔ من پشت ماندات ءُُ اتکوں وتی مردمانی گور ءَ اشاں ھم دمبرتگ منی درگیجگ ءَ ھمک کس ءَ یک نیمگی ءَ تتک کہ من کجا شتگ اوں ءُُ اش آہانی گناہ ھم نہ ات پرچکہ من آہاں ءَ ھال نداتگ کہ کار ءُ روگاں نکہ دگر دیمے ءَ من چاریں در ھینانی چم وٹی وٹی انت ءُُ من ءَ چارگ ءَ انت کہ پھٹان کریم بخش ءَ جست کت کہ تو کجا بوتگے مادرائیں جاگہ تھت ءُُ سرکت اچ نیمگ ءَ نگوشت نہ مادیستگ تو گار بہ بئے ما بنام بیں ما کہ ناکوزھت دو روچ ءَ اشانی گورا شت ءُُ ھمے دوئیں روچاں اشاں داشت نہ کت من درائیں کہ من ادا کار ءَ اتکگ اوں او من مہمانی ورگ ءِ ھاتر ءَ شمے گور ءَ نہ اوں ۔نوں من شمارا ءَ چارتگ پہ وتا کارے شوہاز یں پھٹان گوشت تئی دست پشت ءَ بستگ انت باریں چاریں دستان پچک بستگ ءُُ پیڈتگ انت آئی ءَ درائینت چو زھر کنگی من گوشت من کار ءَ بوتگوں ءُُ اولی رنداں دست انچو بنت داستاں چار انت کہ دست وتی وڑا نت آ بلا بوتگ انت آبلا ترکتگ ءُُ آپشال ءُُ ھون انت گوں ھمے پچاں غلام یلی ءَ پھٹان ءُ کریم بخش ھردوئیں نزنڈگ انت تو پہ کار! چوشیں کارے تو کتگ کہ تئی دست چو مہ بنت تئی دوا ھمیش انت ترا زر گون نیست ترا لاپ نہ رسیت کہ تو چو کتگ دستاناں من ھجالتئی ءَ سنگ ء سیاہ نشتگوں اشاں ھیا ھیا کت ملمے شوہاز کت ءُُ پر کت ۔لہتیں روچ ءَ پد یک سہبے ءَ من پدا چہ باگ ءَ دراتکوں دیم پہ کارے شوہاز ءَ تران تران یکجاہ یے من گندیں کہ دو مردماں ءُُ دوئیں چو گوشے جاہ ء کد کنگ ءَ انت من ھم رست اوں چہ ھمیشاں من ءَ یکے ءَ پرست کہ ’’ تم کرتے ہو؟ کیا کام ہے ؟‘‘ من جست کت ’’ تہاں ایک کھڈا کھودنا ہے ‘‘ آئی ءَ گشت ۔۔
( روان انت )
