زندمان ءِ ہمک تک ءُُ پہناتاں نگاہ شانک دئیگ ءُُ چارگ بہ بیت بنی آدم دیمروئی ءِ جہد ءَ دزگلائش اِنت ءُُ آئی جہدانی برورد انت کہ بنی آدم ءَ زمین ءِ آپ گواز کتگ ءُُ آزمان ءُُ خلا ءَ دست مان کتگ اَنت۔ہمے داب ءَ جہانی لبزانک وانگ ءُُ پولگ بہ بنت وہد ءِ ہمرائی ءَ بازیں بیل ءُُ آلاڑاں سرگوستگ انت بلئے ہچ قوم ءَ وتی راجدپتر پولنگ نہ کتگ ءُُ نیکہ بلوچ قوم ءَ وتی ذمہ واری فراموش کتگ اَنت البتہ چہ ایدگہ قوماں آئیءِ گام نزور گندگ ءَ کاینت ۔ایشیءِ بازیں سبباں چہ یکے وانندہ ءُُ کواسانی پہمیان نہ بوھگ اِنت بلئے اے نزوریاں ماوتی پادانی سانکل سرپد مہ بیں چیاکہ وت واکی نہ بوھگے مول ءُُ مراد ہچبر چش نہ اِنت کہ وتی بنکی ذمہ وارباں چہ یکر بہ کنیں ۔
ہمے دروشم ءَ بلوچی لبزانک ءَ چمشانک دئیگ بہ بیت کدء وت ہمک پڑا ورنا ءُُ کواساں وتی زانت ءُُ سنچ ءِ بنزہ ءَ پہ لبزانک ءُُ قوم ءِ دیمروئی ءَ گامگیج زرتگ وہدے ما بلوچی نبشتہی دروشم ءِ سرا نگا ہ ایر کناں گڑا ۱۹۵۰ ءِ دھک ءَ بلوچی ءِ بنداتی کار بنا بوتگ انت داں ہستیں عہد ءَ بازیں تکانسر ی ءُُ دل چّل ءَ ہوار قوم ءِ ہذمت جاڑی انت ایدگہ راج ءُُ قوم کجا سر اِنت مئے ءُُ شمے دیدوکاں چہ اندیم نہ اَنت۔
وہدے زہگانی لبزانک ءِ ارزشت ءِ بابت ءَ گپ ءُُ تران بنا بیت گڈا جنوری ۲۰۰۹ ءِ سند ءَ بلوچی لبزانک ءِ راجدپتر ءَ دائم چاردہی ماہ ءَ پرُ نور انت ہمے سند ءَ دیدگ نزر ءَ کیچ ءَ چہ ماہتاک’’ درونت‘‘ چھاپ ءُُ شنگ کت ۔درونت ءِ نام ءَ گوں لہتیں انچیں ربیت ہمگرنچ انت کہ مئے لبزانک ءِ مڈی انت اے دود ہچبر فراموش کنگ نہ بنت ایشیءِ تہا زندگیں ارمان ءُُ گرمیں حون ھوار ات انت ۔درورنت یک شاہگانیں ادارہ یے اَت ۔بازیں نبشتہ کار ھمے ادارہ ءَ ودی کتگ ات۔
درونت ءِ سبب ءَ بازیں گونڈوہاں لبزانک ءِ پڑا وتی گام ایر کت انت چریشیءَ بلوچی لبزانک ءَ دگہ نوکیں نام ہوار کپتگ گوں بتل،چاچ،گیدی کسہ،گونڈوہانی گوازی،سوت ،نازینک،ءُُ تژن ءُُ بچکند ءُُ دگہ بازیں نبشتہی تہر کہ زہگانی عادت ءُُ ہیل انت کہ دیما اتک انت بلئے صد اپسوز! کہ درورنت زوت راجدپتر ءِ بہرے جوڑ بوت ہمے گونڈوہاں کہ دگرانی بازیں شوقیں چیز مدام یکجا کتنت ءُُ درورنت ءَ دیم دات انت آہانی نبشتہی عمر ءَ چہ پیش درورنت پندلانی آماچ بوت سرپدی درائیں مردم انت کہ بلوچی ءِ تہا گیشتر کار شونکا ءُُ سرشونکار ءِ ہذمت ءُُ واہگانی پدا بنت بلئے ہردیں واجکارانی دل نہ کش ایت گڑا چشیں کار چہ ہنڈال ءَ گوجگ بنت بد بختی ءَ درونت ءِ گوما اوں انچش بوت ۔بلئے ادا ہمے باوست جبین ءَ چہ پاہار کشیت کہ واقعی زھگانی لبزانک ءِ گوما ہمے وڑ بوھگ لوٹیت؟ آیا یک درونت ءِ کجام یک سببے ءَ بند بوت گڑا زھگانی لبزانک گٹ گیر کنگ بہ بیت؟ بلوچ نبشتہ کار ءُُ کواسانی ذمہ واری چے بیت یک تاکے ءِ ایر جیگ کنگ ءَ چہ وتی باندات ءِ اوبادگانی کشک ءَ بلِیّ ڈنگر جنگ بیت ؟ یا پرآئی ءَ توجیل ءِ ساچگ لوٹیتَ؟
الم ءَ درائیں زانتکاریں مردمانی لیکہ ہمیش بیت کہ گونڈوہانی لبزانک ءِ حاطرا توجیل ساچگ بہ بیت چیا کہ داں زہگاناں لبزانک ءِ سرپدی مہ بیت آزندمان ءِ فہمگ ءِ جوانیں سنچ نہ دارانت لبزانک چاگرد ءِ تہا بدلی آرگے مزنیں وسیلہ ات زھگاناں لبزانک ءِ شیواری مہ بیت گیشتر کیاس ہمیش انت کہ بگندے آشریں انسان جوڑ مہ بنت ءُُ اگن ما ابدگہ راج ءُُ قومانی چاگرد ءَ چم شانک بدیاں گڑا آہانی لبزانک بندرءَ چہ گونڈوھانی بابت ءَ میزران انت۔
آہانی درگت ءَ ھمک وڑیں کتاب چھاپ ءُُ شنگ بنت پرآں ایوک ءَ تاک ءُُ ماہتاک ٹبلائٹ ءُ روتاکاں حاصیں جہگیری ءَ ابید زبان ءِ مستریں ءُُ نامداریں شاعر پہ گونڈوہاں شعر نبشتہ کناں ۔
من اے گپ ءَ اوں شرزاناں کہ آ،آ جوئیں قوم اَنت بلئے مابچاراں وتی کچ ءُُ کساس ءَ کہ تاک ءُُ ماہتاک شنگ بوھگ ءَ انت ایشانی تہا گونڈوہانی ارزشت دئیگ ھژدری اِنت اگاں نا دومی صورت ءَ مئے لبزانک مرگ ءِ ارجان بیت ذی درونت ءَ ھمودا وتی چم بند کتگ انت ءُُ رفت زہگانی لبزانک ءَ اوں ہما جاگہ میھ جت۔ اے بابت ءَ بلوچ کواس ءُُ دانشوراں وتی حیال گور کنگی اِنت آ پہ گونڈہانی امیت ءَ زند ءِ ہمک ءَ تک ءَ جہد ءُُ کوشست کنگی اِنت گڑا ماپرچیا زھگانی لبزانک ءِ ارزشت ءَ گوات ءِ میار کن انت داں زہگ شعوری عمر ءَ بیا انت ءُُ لبزانک ءِ باسک جوڑ بہ بنت اگن ہمے زھگ کہ شعوری عمر ءَ لبزانک ءِ باسک بنت بندات ءَ چہ لبزانک ءِ سکین یا سرپدی ءِ دئیگ بہ بیت یاکہ لبزانک ءِ تہر ءُُ لیکہانی بابت ءَ معلوم داری بہ بیت گڑا ہچبر مئے لبزانک ہستیں عہد ءَ چو ساہ کندن ءَ نہ بوتگ ات۔
ڈالچاریں زبان پہ درور سندھی ،تامل ،ہندوستان ءِ بازیں ہندی ءُُ دمگی زبانی وڑا دیمرئی ءِ بور ءَ جمازبوتگت بلئے افسوز مابس یک لبز ءِ وتی زبان ءِ سرا ورد کتگ کہ استانی چم سہرانی سبب ءَ مئے زھگانی لبزانک ءَ دیمروئی نہ کتگ ءُُ مناے ہم گشاں کہ مئے وانندہاں زاناں کجام زہم جتگ کہ تینگہ بلوچی ءِ سے ءُُ چار تاک کجام کچک رزوائی ءَ چھاپ ءُُ شنگ بوھگ انت پدا اوں لس مہلوک ءِ حب ءُُ واہگ ءِ بدل ءَ نادوستی ءِ ترندیں شہماتانی دیمپان انت قوم پرستی ءِ نعرہ ءِ باپشت ءَ ۵۰۰ سد دانگ تاک بہا نہ بیت ،بقول شاعر ءِ
کئی گلہ ءَ کنئے تو زنگ ءَ کئی جنے
مہتل نہ بیت پہ کسے ءَ دنیا ءَ چے کنے
گڑی ءَ نامداری تاکار وسعت اللہ خان ءِ کالم ءِ یک کسانیں بہرے پہ درور پیش کناں ۔
’’جاپان ءِ ہوکانڈو ،ریلوے کمپنی ءَ ۳ سال پیش’’ کامی تیراکی‘‘ ریلوے اسٹیشن ءِ واستہ وتی سروس نپ نہ رسگءِ سبب ءَ بند کنگءِ فیصلہ کت بلئے پدا ے فیصلہ دارگ بوت چیاکہ چرے اسٹیشن ءَ چہ یک جنکوے سکول ءَ روت ءُُ کیت انت نوں یک ریلے سہب ءِ ۷ ءُُ ۵ ءَ یک مساپرے ءِ ھاتر ءَ روت ءُُ واتر بیت گڈا چشیں قوم چونی ءَ دیمروئی نہ کنت،رند ءَ ھمے گونڈو ءِ وانگی سال مارچ ءِ ماہ ءَ سرجم بوتءُُ ۲۶ مارچ ءَ پد ا’’کامی تیراکی‘‘ ریلوے اسٹیشن ءِ واستہ ہوکانڈو ریلوے ٹرین ءِ سروس اوں بند کنگ بوت ‘‘
لہتیں قوم ھمے وڑیں مشکلانی دیمپانی ءَ وتی زہگاں رودین ایت ءُُ زندگ کنت،عطا شاد جاھے گیشت
مرچی ئیں زہگ
پس باندات ءِ
عاقبت اوستانی استارے
روشنا ،تو،چو ماہکان باتئے
