ما زِندءِ بازیں تَک ءُُ پہناتءَ ءُُ بازیں پِڑءَ مان اَڑیتگیں۔ پمیشا ما نہ ایوکا چہ وتءَ چاگردی رِدا ہم مانگیش اِتگیں، بلکیں میان اُستمانی دودمان ءُُ ربیدگ(تہذیب)، لیکہ ، سِتک، اخلاقی رہبندانی پہم ءُُ زانت ءِ بابتءَ ہم جیڑہانی دیمپانیں۔ بے سر ءُُ بے بُنیںءُُ وت ساچیں ہبر ءُُ لیکہانی آماچیں۔ پمیشا دنیاءَ جاور چہ نگیگءَ نگیگ تر بُوآن اَنت ۔
پہ اے جاورانی پہمگءَ ، اَڑاندءِ گیشینگ ءَ زانتکار ءُُ کواساں ’’Clash of Civilization‘‘ ءِ لیکہ (نظریہ یا اصطلاع ) جوڑ کتگ۔ اے ’’Calsh of Civilization‘‘ نہ ایوکا میان اُستمانی راج ءُُ لیکہانی نیام ءَ اِنت، بلکیں نوں یکین ءُُ ہم سنگیں دودمان ءِ منوکیں راج ءُُ یکین لیکہ ءُُ سِتک ءِ منّوکانی تہا ( کسان کسانیں تپاوت ءُُُ پَرکانی سْوبءَ) ہم ا ے ’’Clash‘‘ (جنگ یا جیگ ءُُ گْورجیگی) اَست ( ءُُ ودّان) اِنت ۔ یکّیں راجی اوبادگ ءُُ یکیں سِتک ءُُ لیکہانی منوکانی نیامءَ اے ’’جنگ/ جیگ ماں جیگی‘‘ (تصادم) گیشتر پدمنتگیں چاگرد ءُُ ریاستانی تہا گوں تُرندیءَ شاہ ءُُ روتگ جنان اِنت۔ یکّیں راجءِ پُسّگ چہ یکے دوہمیءَ کِست ءُُ کینگ دار اَنت، پہ یکے دوہمیءِ جنئگ ءُُ کُشگءَ ہم مَہتل نہ بنت۔ پمیشا بازیں ڈیہہ ءُُ چاگرد خانہ جنگی ءُُ بدایمنیں جاورانی دیمپان اَنت۔
میان اُستمانی پِڑ بہ بیت یا کہ ہنکینی ءُُ وت ماں وتئی (علاقائی ءُُ اندرونی)، اے ’’Clash‘‘ ہما بالادست ءُُ مزن واکیں ٹَکّ (بااختیارطبقہ) آں کہ بِنا کتگ اَنت،آہانی مول ءُُ مُراد ایوکا ءُُ الّما سیاسی ءُُ معاشی اَنت۔بلے جزباتی ءُُ مارشتی رِدا (سِتک ءُُ فرقہ ءِ نام ءَ، درامدانی پندل ، ڈَنّی ربیدگی اُرش، وتئی پاک بازی ،پہک ءُُ پلگاری ، ءُُ وتئی اَستی ءِ برجم دارگ ءِ، وتئی سِتک ءُُ لیکہ ءِ راستی(وتئی وتساچیں راستی ءِ سرا یک ڈَکّی) ، پدا ماں جہانءَ اے راستیءِ شِنگ ءُُ تالانیءِ نامءَ) لس مہلوک (عام مردم) مُدام ریپینگ بنت۔ اے ریپنگءِ اوّلی گامگیج ایش اِنت کہ ’’راست ایوکا ہمیش اِنت کہ ہماگُشگااِنت ئے‘‘۔ اے راستی چہ ہرچ وڑیں شَک ءُُ شُبہ ءَ بُرزءُُ بالا تِر اِنت۔ پہ اے راستی ءِ چار ءُُ تپاسءَ ذہن ءِ تاچینگ مزنیں جُرم ءُُ گناہے! اے راستی پہ سرجمیں جہان ءُُ پہ کُلّیں بنی آدمءَ یک پیمءَ اِنت، چمّاں مُچ ءُُ زبان ءَ گُنگ کنگ ءُُُ اے ’’راستی‘‘ ءِ سرا عمل کنگ نہ ایوکا الّمی اِنت بلکیں سرجمیں جہانءَ ایشی ءِ شِنگ تالان کنگ ہم سِتک(عقیدہ) ءُُ لیکہ(نظریہ)ءِ رندگیرانی مستریں ڈُبّہ اِنت! اگاں کسے اے ’’راستی‘‘ءَ نہ منّیت ءُُ نہ زُوریت، گُڑا بائدنت کہ اے وڑیں نافرمان ،گناہگار ءُُ ’’بے مَہاریں‘‘ مردم یا ٹک (طبقہ)چہ ’’بُنکی بنی آدم حق‘‘ (Basic Human Rights) آں چے زِبہر کنگ بہ بنت۔ایشانی جنئگ ءُُ تاچینگ ، کُشگ ہم ساڈاہیںءُُ نیکیں کارے!!
مزن واک (بااختیار) ءُُ زوراورانی مانداشتگیں اے آس کہ سرجمیں جہانءَ را وتئی اَمبازاں زُورگا اِنت، وار ءُُ لگتمال ءُُ ڈالچاریں لس مہلوکءِ رنگءَ ایشیءَ را’’ایندھن‘‘ (Human Recource) رسگااِنت ۔اے آسءِ سرچمّگ (ماخذ) ہمیش اِنت کہ ’’ منی یا مئے لیکہ (تُری سیاسی بہ بیت یا مذہبی )، لیکہے نہ اِنت بلکیں اے راستی (Reallity) یے ، اے پہ کُلّیں بنی آدمءَ اِنت!‘‘ کسے ءِ حق نہ اِنت کہ چہ اے ’’راستی ‘‘ ءَ تُشے ہم اِینگُر آنگُر بہ بیت!! بزاں ہمے مخصوصیں لیکہ ءُُ رہبندءِ واہُندیں مردم یا ٹک اے پیسلہ ءَ ہم وت کنت ، وتئی راست ءُُ پاکبازی ءِ جارءَ ہم وت جنت!! آ اے ہبرءَ چَٹ ڈالچار کنت کہ زندءِ بازیں تَک ءُُ پہناتاں ءُُ بازیں پِڑءَ ہرکسی راستی چہ دوہمیءِ راستیءَ چے دگہ وڑ اِنت ءُُ تپاوت ءِے داریت۔ باز براں یکّ مردمے ءِ یا ٹَکّے(طبقہ) ءِ راستی دوہمی مردم یا ٹَکءِ راستی ءِ ضد (Opposite) ہم بیت۔ مارشت ءُُ جزباتی ہمگرنچی((Emotional Attachment ءِ رِدا داں اَنگتہ کس ءَ چوشیں راستی یے نہ شوہازیتگ(کدی شوہازگ ہم نہ بیت) کہ پہ اِمروزءِ کُلّیں مہلوکءَ یک پیم ءَ بہ بیت ءُُ پہ دُرساں قابلِ قبول بہ بیت۔
چہ دُرساں پیسراے زانگی اِنت کہ راست چے یے ءُُ ہیال /لیکہ چے انت؟ راستی ءُُ ہیال/لیکہءِ نیامءِ تپاوت ءِ زانگ اَلّمی اِنت۔ پہ درورءَ ؛ ’’ما دُنیاءِ کُجام ہم کُنڈےءَ بُروئیں ، اِسپیت ئیں رنگ گوں دگہ دگہ نام ءَ (اسپیت، وائیٹ، سفید)ہمے یکیں چیز اِنت ۔پہ دنیاءِ کُلّیں مہلوکءَ اے رنگ وتئی یک اَستی یے داریت(Exist کنگا اِنت)،پمیشا راستی یے۔ بلے ہبر اِدءَ مانگیشیت ءُُ اَڑاندءِ آماچ بیت وہدے کسے بگوشیت کہ اسپیت دنیاءِ ڈولدار ءُُ شرتریں رنگ اِنت ،ءُُ اے ہبرءَ دُرسیں مہلوک بہ منّیت ہم! ! چیاکہ راست وا ہمیش اِنت ! !‘‘ اِسپت یا دگہ کُجام ہم یک رنگ ءُُ تہرے بہ بیت، دُرسیں تہر راست اَنت ءُُ پہ کُلّاں ہستی یے دار اَنت ، بلے ہبر پہ دوست تر ، شَرتر ، جوان تر یا ہراب ءُُ بدتری ءَ کیت ، اے یک ہیال ءُُُ گمان یے ۔ الّمی نہ اِنت کہ یک رنگے یا چیزے منا دوست انت، آ دُرساناں ہم بہ بیت! بوت کنت کہ پہ دگرےءَ ہراب ترءُُُ نا دوست تریں بہ بیت۔مئے کِرّا کاگدیں لُنٹ زیبائی ءِ دَرور انت ، بلے افریقہ ءُُ یورپ ءِ بازیں دمگاں بدرنگی یے لیکگ بیت۔ اَمب منءَ وا سک وش بیت، بلے پہ بازینےءَ ناوش تِریں نیوَگ اِنت۔ بلے پہ ایشیءَ من وتئی دلءَ کسءَ چے لیگار مہ کناں یا کسءَ مہ کُشاں کہ شُمارا پرچا اَمب وش نہ بیت !!؟
ہمے وڑایک لیکہ یا سِتکے(نظریہ یا عقیدہ) ءِ منّوکیں مردم یا ٹَک ءِ کِرّا دوہمی ءِ راستی دنیاءِ مستریں دروگے ۔ یکّےءِ دینداری ءُُ عبادت تاہَت دوہمی ءِ کِرّا ٹُوہیں کفر ءُُ گناہ ءُُ گمراہی ءِ چمّگ ا نت۔ باز رندءَ یکّیں مذہب ءِ منّوک، فرقہانی بِنا ءَ ءُُ عبادتاتی ’’جُزوی‘‘ ءُُ سرزاہری وڑ ءُُ پیم ءِ تپاوتانی سْوبءَ یکّے دوہمی ءَ را بد دین ءُُ کافر لیک اَنت ءُُ گُشنت۔ ہمے وڑا چاگردی رِدا (سماجی و معاشرتی حوالہءَ )ہر راج ءُُُ ٹَکّے ءِ تہا عزّت ، بے عزّتی ، غیرت، بے غیرتی، شَر ، شِر، شررنگی ، بدرنگی ،سُبک ءُُُ سنگینی ءِ وتی کَچ ءُُُ کیلو اَنت ءُُُ وتئی Values انت۔
مارا دُرسانءَ اے ہبر منگی اِنت کہ اِمروز تضاد ءُُ تپاوتانی یک گِْرنچ یے۔ تپاوت ءُُ تضاد دنیاءِ اَرواہ(ساہ) انت، دنیاءِ جلوہ ءُُُ زیبناکی اَنت۔شپ ءُُُ روچ ، مردین ءُُ جنین ، آپ ءُُ آس، اے دُرس یکّے دوہمی ضِد (Opposite) اَنت، بلے اگاں ما ایشانی ضد آں دَر بکنیں یا ہتم بکنیں گُڑا اِمروزءِ اَرواہ بال کنت۔ دُرسیں سِتک ، مذہب، راج ، دودمان، ربیدگ ، لیکہ گوں دُنیاءَ ہمگْرنچ اَنت۔ بنی آدم ءِ جِندءِ سرجمیں ہستی گوں دنیاءَ ہمگرنچ انت۔ اگاں دنیا مہ بیت، گُڑا نہ سِتک ءُُ لیکہ پَشت کپنتءُُ نہ ایشانی منّوک! کس نہ بیت، ہچ نہ مانیت!! دنیا نہ مانیت۔ دُرسیں مذہب ہم اے ہبرءِ سرا پَت ءُُ تپاک اَنت کہ ’’وہدے دنیایک سِتکے ءِ منّوکانی جاہگیر بیت، گُڑا دنیا ہلاس بیت ،قیامت بیت‘‘
بلے پد اہم لہتیناں پہ دنیاءِ اَرواہ ءِ پُلگءَ لانک بستگ ءُُ پہ نیستی ءَ نیازبُندءُُ ہدوکناک اَنت!!
