کُلاں چہ پیش مارازھگ پمیشکہ دوست بنت کہ آ مئیگ انت ۔مئے یکتائیں واھگ ءُُ لزتانی ودیننگ ءِ بہر اَنت۔بلئے مارا آ پمیشکہ دوست بنت چیاکہ آ کجام رنگ ءَ اَنت ما آ وڈ بوت نہ کنیں۔۔۔تپاکیں دلوت اَنت کہ آھانی سادگی ءُُ یکجائیءِ تب یک پیم انت۔چوشکہ ایوکءَ چیردستی ءُُ کوشست ءَ پدآ شہزانت مئے تہا وت پرستی است پمیشکہ آ مارا وتی تچک ءُُ پدریں ءُُ بے سما ایں ھیل ءُُ عادتانی سوب ءَ دوست بنت۔مارا آھانی تچکیں راست تبی دوست بیت؛وھدے کہ آ مئے تباہی ءِ واھگ دار اَنت گڈا بچکند آھانی لُنٹانی زیبائی نہ بیت”زھگ ءُُ ناسرپد راستیں گپ ءَ کن انت”؛ ءُُ وڈے نہ وڈے ءَ وتی راستگوئی ءِ تہا وشی پول اَنت۔
آرا بچار،نُنک ءَ،بزْیناک بلئے پُرمہر، راستی ءَ ناسرجم،بے آسریں امکان،ھما بُنکی ابرمی راستی ءِ ردوم ءِ تاگتے اَست۔شما پہم اِت کن اِت ۔۔۔کہ اے اَجیبیں درد ءُُ آواز ءِ ھور توری مہر ءَ،پریشانی ءَ،دعا ءَ،ناوشی ءَ،ساچشت ءَ،metaphysics ءَ ءُُ مرگ ءَ سرپد بوت کنت۔آ زار ءُُ پریات کنت چیاکہ آ مزنیں مُدتے ءَ پہ آسودگی وتی مات ءِ لاپ ءَ واب بوتگ۔
نوں اناگتہ آ مجبور اِنت کہ دَم بہ کشیت،ءُُ اے توریت،مجبور اِنت کہ رُژن ءَ بچاریت،ءُُ اے آئیءَ تیروک دنت،مجبور اِنت کہ آہ ءُُ پریاتاں اِش بہ کنت،ءُُ اے آئی ءَ تُرسینیت۔سردی آئی جان ءَ مانبُریت،ءُُ انچو گندگ ءَ کیت گشئے درد ءُُ رنجاں بار اِنت۔بلئے اے وڈ نہ اِنت۔ابرم آرا چہ دُگنیا ءِ سری اُرش ءُُ سرجمیں زوراکی ءَ چئے رکینیت۔
آ رُژن ءَ بس تاموریءَ گندیت؛آ توار ءِ ژُنگ ژُنگاں انچوں اِش کنت انچو گمان بیت دور اَنت ۔گیشتر وھد آ وپسیت۔آئی مات آئی ءَ را “گُلُڈ”ءِ نام ءَ توار کنت،ءُُ آ پہ راست اِنت؛دانکہ آ بِگردیت آ شادو ءِ چہرگ ءَ جنْتءُُ انگتہ کم دوپادے گندگ ءَ کیت،مات ءِ لاپ ءِ زند ءَ آئی نرمکیں پاداناں چو پُگل ءِ پادانی پیمیں بے دروریں نرمی ءَ بکشاتگ۔دانکہ آ ئی ھبر نہ کتگ آ شادو ءَ چہ باز پُشت ءَ یل دنت، ءُُ تتران ءَ بنی آدم ءِ بُرزی ءَ لِکپان کنت۔
بچار ءُُ بگند کہ چوں آ میزان میزان ءَ وتی بے سر ءُُ بے پادیں دست جنی آنی بزانت ءِ سوب ءَ ابرم ءَ سرپد بیت۔اے دُگنیاآئی واست ءَ یک گڈمنجے؛ءُُ اے پادیمیں responses، چُشکہ گرءُُ دار،گٹ پاچگ ءُُ چگل دیگ وت ساچیتگ این اَنت کہ آ چہ ایشاں یک بے سودیں تجربگے بندات کنت۔ پٹ ءُُ پولکاری ءِ تُن آئی ءَ را چو وروک ءِ پیم ءَ وارت ءُُ آئی ءَ ردوم دنت۔
آ وتی دست ءِ ژیلینگوگ ءَ بگرداں آزمان ءِ دیم ءِ ماہ ءَ ہرچیز ءَ دست جنت ءُُ چشیت۔ آوتی سرآمدیں زند ءَ ہرچیز چہ دومی ءِ گیگانی کنگ ءَ ھیل کنت،بلئے آئی مات ءُُ پت ھمئے پہمنت کہ آ چہ وعظ ءُُ پنتاں چئے ھیل کنت۔
آ آئی ءَ را وش تبی ءِ درونتَ دینت، ءُُ آئی ءَ را لٹ ءُُ کُٹ کن اَنت؛آآئی ءَ ھبر ءِ تہا نازک تبی ءِ درونت ءَ دینت،ءُُ آئی سرا کوکار کن اَنت؛ آ آئی ءَ را سیم ءُُ زر ءِ اڈاندانی تہا (Stoicism) ءِ درونت ءَ دینت(سٹوکی ءِ شہزانتی ایش انت کہ مئے تہا سگ ءُُ اوپار ھررنگ ءُُ ھروھدا المی ءَ بہ بیت)،بلئے آھانی جند آئی دیم ءَ وتی ھرچ ءُُ درچ ءِ زرآنی بہروبانگ ءِ سرا اَڈ اَنت؛آ آئی ءَ را ایمانداری ءِ درس ءَ دینت،بلئے آئی ءِ گیشتری تچکیں جستانی پسو آں گوں دروگ ءَ دینت۔
مئے زھگ ھمئے مئے گیگانیانی دومی دروشم اَنت،کہ ما راستی ءَ کجام رنگ ءَ اَنت(آ ھما وڈ بنت۔۔۔اے مئے لیکہ اِنت)۔گونڈو بوت کنت کہ شہزانتی ءِ بندات ءُُ گڈسر بہ بیت۔metaphysics ءِ سرجمیں راز آئی ءِ ابدمانیں پولکاری ءِ تُن ءِ ءُُ رُدومءِ تہا اندیم اَنت؛چشکہ آ وتی گوانزگ ءِ تہا چاریت ،یا انچو کہ آ زمین ءِ دلبند ءَ گوگو کنت،ما زند ءَ یک ھیالے ءِ رنگ ءَ نہ گندیں، بلئے یک ابرمیں راستی ءِ پیم ءَ کہ راستی ءِ کُلیں تک ءُُ پہنات مئے جان ءِ ہر بند ءُُ بوگ ءِ تہا پدر بنت، دُراہ مئے زَھِری ساچشت اَنت۔
ا
ے زوتیں رُدوم ءِ تہا ،اے سارتیں جہد ءُُ جوڈشت ،مہکمیں دستاں داں پاداں رُدگ ،چہ بے وسیءَ داں تاگت ءَ،چہ شیرمیچی ءَ داں مَزنی ءَ،چہ شاتکامی ءَ داں اگل مندی ءَ۔۔۔ایش اِنت سپنسر(Spencer)ءِ “Unknowable”(اسپنسر ءِ چہ unknowableءَ مول ءُُ مراد ایش اِنت کہ یک چیزے ءَ را زَھری ءَ دیست ءُُ تجربہ کُت کن ایں بلئے آئی ءِ اندری راستی ءَ ماھچ پیما سرپد بوت نہ کن ایں)،کانٹ (Kant)ءِ “Noumenon” انت (کانٹ ءِ مول ءُُ مرادچہNoumenonچوش اِنت کہ یک چیزے سرزَھِرءَ گندگ ءُُ زانگ بیت اے آئی ءِ راستی (Phenomena) اِنت بلئے ھمئے راستی ءِ تہاکہ چیزے است ھمائی کانٹNoumenonگُشیت، پہ درورکانٹ گُشیت کہ ریاضی ءُُ سائنسPhenomenaءِ درونت ءَ دینت ناکہ Noumenalءِ )،Ens Realissimumءِ منوگر ھم کانٹءُُ اسپنسر ءِ گپ ءَ کن اَنت ، ارسطو ءِ “Prime Mover” انت (ارسطوءِ مول ءُُ مراد ایش اِنت کہ دُگنیا ءِ سرا ھرویلے بیت آئیءِ پُشت ءَ یک زورے اَستءُُ آ ھمیشی prime moverگُشیت) ،افلاطون ءِ That Which Really Is” انت ( افلاطون ءِ شہزانتی ءِ مول ءُُ مرادایش اِنت کہ دُگنیا ءِ سرا کہ ھرچیزاست آھانی اسلیں رنگ ءُُ دروشم (original form) دگہ یک جاہے ءَ ھست اِنت )؛ ادا نوں ما چیزانی دراجی ءُُ پراھی ،زنڈی ءُُ وزن ءُُ آھانی جاہ گرگ ءَ ابید آھانی بن ھشت ءِ نزیک تِر ءَ اَنت،یامشین ءِ رنگءَ آئی ءِ پہیہ ءُُ ٹیر ءُُ گیر ءُُ ادگہ شئے مئے دست ءَ انت۔
زند ھما اِنت کہ آئی تہا ایوکی بہ بیت، ھما کہ کوشست کنت ءُُ پول ایت،ھما کہ دلرنج بیت ءُُ ساچیت ۔نا mechanisticءُُ ناکہ materialisticشہزانتی گوں ایشی انصاف کنت ،ءُُ ناکہ یک درچکے ءِ اندیمیں ردوم ءُُ زیبائی ءَ پہمیت کنت،ناکہ گونڈلانی لوٹ ءُُ شاتکامی آں پہم اِت کنت۔ کسانی ءِ دور لیب ءُُ گوازی ءِ اُمر گُشگ بیت؛پمیشکہ لہتیں گونڈل ھچ مزن نہ بنت،ءُُ لہتیں مَزنیں مردم ھچ پیر نہ بنت۔
کپتگیں تاک: مئے زند بندات بیت
وقتِ اشاعت : May 28 – 2017