ماڈرنزم ءِ رِد ءَ راجدپتر معروضی اِنت، غیرجانبدار اِنت ءُُ وتی یکشلی ءِ بنیاد ءَ اے ہژدری ءُُ ضروری اِنت کہ انسان ءِ سفر ’’پہمگ ءِ سفر‘‘ یکشل بہ بیت۔
راجدپتر ءِ ہلاس بوہگ ءِ لیکہ ءِ یک نگاہ یے ہمیش اِنت کہ راجدپتر دائما یک گنجیں بیانے بندگ ءَ اِنت ، ءُُ اے بیان ءِ رِد ءَ ہر چیز ءَ راجدپتر است۔ پرچہ کہ راجدپتر یکشلہ بوہان اِنتءُُ پیداک اِنت۔
لہتے راجدپترشناساں اے یکشلی گردش ءِ لیکہ ءِ تہا دیستگ، ءُُ لہتے زانتکاراں اے یکشلی تیر ءِ لیکہ ءِ تہا ماراِتگ کہ راجدپتر یکشلہ دیما روان اِنت۔اے گپانی بنیاد ءَ راجدپتر گوں غیرجانبداری ءَ یکشلہ دیما ءُُ گردش ءِ تہا یکشلہ سفر کنگ ءَ اِنت۔
اے لیکہ ءِ سرا بنیادی نگد ہمیش بیت کہ انسان ءِ پہمگ ءِ سفر مشاہدہ ءَ چہ بندات بیت ۔ مشاہدہ وتی حد ءِ تہا وڑے نہ وڑے ءَ جانبدار بیت۔ چو کہ ’’پہمگ‘‘ چہ بُن اصل ءَ جانبداری ءَ گوں پیوست اِنت۔
اے چون غیر جانبداری ودی کنت؟ راجدپتر ہم ہمے پہمگ ءِ برجاہ دارگ اِنت، بَلے اے پہمگ ءِ تہا معروضیت (objectivity) ءِ شوہازگ ءِ مطلب اِنت کہ دُراھ ہمے یکیں راجدپترشناسی (historicism) ءِ رندگیری ءَ بکن اَنت انسان ءَ یک گڈسری مقامے ءَ سرکنگ لوٹ اَنت۔
چو کہ پہمگ ءِ اصل شکل موضوعی (subjective) اِنت۔ اے درگت ءَ راجدپتر ہم موضوعی اِنت۔ راجدپتر ءِ موضوعی بوہگ ءَ چہ راجدپتر ءِ معروضیت چیلنج بوتگ، لہٰذا اگاں راجدپتر معروضیت ءِ نام اِنت گڑا اے ہلاس اِنت۔
ہمے گپ ءِ بنیاد ءَ دومی نگد اِیش اِنت کہ چیز وتی حد ءِ تہا نیابت (represent) بوت کنت۔ چیز وتی حد ءَ چہ ڈن نیابت نہ بیت ۔ راجدپتر ءَ یک چیزے ءِ بنیاد ءَ معروضیت ءَ گوں اگاں کسے ہرجاہ نیابت کنگ ءَ اِنت گڑا اے نیابت واقعی نہ اِنت بلکیں اے نیابت ءَ چہ یک رَدی یے ودی بوہگ ءَ اِنت کہ ما ایشی ءَ تبکبندیں رَدی (categorical mistake) گُشیں۔
وتی حد ءُُ سیمسر ءِ بوہگ ءَ چہ نیابت معروضی نہ بیت ۔ اگاں نیابت معروضی نہ بیت گڑا راجدپتر ءِ نیابت چون معروضی وڑے ءَ بوت کنت۔ اگاں معروضیت راجدپتر ءَ گوں ستر شرط بہ بیت بلے پدا ہم آئی ءِ نیابت موضوعی بیت۔
اے درگت ءَ راجدپتر وتی نیابت ءِ بنیاد ءَ موضوعی اِنت، اگاں راجدپتر نیابت مہ بیت بزاں راجدپتر نہ بوتگ۔ نیابت ءِ بنیاد ءَ معروضیت نیست، گڑا ما گُشت کنیں کہ راجدپتر ہلاس اِنت۔
سِہمی گپ اِیش اِنت کہ استیں دؤر ءَ انسان ءِ بستار یک گِرَاکے ئیگ اِنت۔ سرمایہ دارانہ نظام ءَ انسان اَنچیں مقامے ءَ سر کُتگ کہ انسان دانکہ بہا مہ گریت آئی ءِ عزت ءُُ بستار نہ بیت۔ چو کہ یک گِرَاکے ءَ چیز ءِ گِرَگ ءِ واستہ تہنا ہما چیز ءِ ضرورت اِنت کہ چہ ایشی ءَ آ طلب کُتگیں چیز ءَ بہا گِپت بہ کنت۔
ما زانیں پہ بہا گِرَگ ءَ انسان ءَ وَ راجدپتر ءِ ضرورت نہ اِنت ، اے درگت ءَ ما گُشت کنیں کہ یک چیزے کہ مئے زند ءِ باقی کنگ ءَ کار نیئت ، بزاں آ چیز ءِ وتی زند ءَ گوں پیوست کنگ ہژدری ءُُ لازم نہ اِنت۔ ایشی ءِ بے لازمی ءَ چہ ایشی ءِ است بوہگ ہچ درد نہ وارت، بزاں اے ہلاس اِنت۔
مئے زند ءِ متا چیز ءِ بہا گِرَگ ءَ ستا بیت ءُُ راجدپتر اے درگت ءَ مئے زند ءِ متا ءَ دوا نہ کنت، گڑا ایشی ءِ بوہگ ہم مئے ہچ درد ءِ دوا نہ اِنت۔ ما گُشت کنیں کہ راجدپتر وتی بے لازمی ءِ جہت ءَ ہلاس اِنت۔
بلے فوکو یاما ءِ نزءَ مااگاں راجدپتر ءِ ہلاسی ءَ بچاریں گڑا راجدپتر ءِ ہلاسی چُشیں نگدیں لیکہانی تہا نہ اِنت بلکیں راجدپتر ءِ ہلاسی یک سرمایہ دارانہ فکرے ءِ کمال اِنت کہ وتی وش پہمی (euphoria) ءِ آماچی ءَ چہ وتی پیش دارگ ءَ وش اِنت۔
فوکو یاما سرمایہ داریت ءَ یک پجارے ءِ بنیاد ءَ انسان ءَ گوں پیوست کنت۔ ءُُ پہ پجار ءِ فلسفہ ءِ جُہد ءَ دُراہیں حداں گْوازینیت۔ اے پجار سرمایہ داریت اِنت کہ ایشی ءِ بنیاد ءَ دنیا ءِ تہا جہانی قدر (universal value)، انسانی حق (human rights) ءُُ بُنکی حق (fundamental rights) برجاہ دارگ بوتگ اَنت ءُُ بنت۔
اے چیزانی برجاہ داری راجدپتر ءِ گڈ منزل ءِ شون ءَ دنت کہ پرچہ کہ چِد ءُُ شرتریں نظام ءِ دیما آہگ ءِ ہچ امکان نیست۔ چو کہ اے راجدپتر ءِ گڈی منزل اِنت گڑا تیر ءِ لیکہ ءِ رِد ءَ راجدپتر ءِ اے سفر ہمدا اتکگ ءُُ سر بوتگ ۔ لہٰذا ہمدا راجدپتر ہلاس اِنت۔
راجدپتر ہلاس اِنت
وقتِ اشاعت : July 16 – 2017