نوکیں جنز چست ءُُ ایر ءُُ نوک باہندیں نبیسکارانی دلبڈی ءُُ سکین ءِ درگت ءَ تاک ءُُ ماہتاک مزن ارزشت دارانت چہ ایشیءَ ابید ازمیءُُ زانشی تک ءُُ پہناتانی ردوم دیگ ءَ اوں ماں لبزانک ءَ کردے پیش دارانت چریشی ءَ مستریں گپ ایش انت کہ لبزانکی تاریخ ءُُ تاکاری ءِ دیمروئی ءِ اولی دروسیلہ ہم تاک ءُُ ماہتاک انت ۔
بلوچی لبزانک ءَ تاک ءُُ ماہتاکانی چاپءُُ شنگ ءِ کار ۱۹۵۰ ءَ پد بندات بوت ماہتاک ’’اومان‘‘ اولی بلوچی تاک انت کہ ۱۹۵۱ ءَ واجہ خیر محمد ندوی ءِ سروکی ءَ چاپ ءُُ شنگ بوت ءُُ دومی گچین ماہتاک ’’ بلوچی‘‘ ات کہ واجہ آزات جمالدینی ءِ شونکاری ءَ جون ۱۹۵۶ ءَ چاپءُُ شنگ بوت چہ ایشی ءَ پد بلوچی تاک ءُُ ماہتاکانی کچ گیش بوت بلوچ شاعر ءُُ لبزانتاں گشادی ءَ اے کار دیم ءَ برت آیانی تہ مراد ساحر ہم گون ات اگاں بلوچی لبزانک ءِ تاریخ ءَ چارگ بہ بیت مراد ساحر بلوچی زبان ءِ اولی ماہتاک ’’ اومان‘‘ آزات جمالدینی ءِ سرکماشی ءَ شنگ بووکیں دومی ماہتاک ءِ بنگیجی ءُُ دیمروئی ءِ کاراں گوں ہمراہ ات ۔
ماہتاک بلوچی ءِ ہمگرنچی ءَ ابید’’ ماہتاک لبزانک ‘‘ ءِ دانکہ گڈی وہد ءَ صلاح کار ءِ بستار ءَ ہمگرنچ ات بید تما ءُُ لالچ وتی ذمہ واری یے پیلوکرت مراد ساحر چوشکہ لبزانک مردمے بوتگ آئیءِ ساچشت ماہتاک اومان ،بلوچی ۔لبزانک ۔اولس ءُُ دگہ تاکاں چاپ بوتگ انت ءُُ آ تاکءُُ ماہتاکانی اسٹینڈر ءِ سر ءَ ہم نظرے ایر بوتگ ہما تاک یا ماہتاک ءِ اندر ءَ نزوری یے دیستگ گڑا گوں بے ریائی ءَ ہما نزوری ءِ بارو ءَ تچکی ء۔ تران کرتگءُُ وتی گپ دیم ءَ ایرکتگ۔
لبزانکی گل نہ تہنا لبزانکی گہبودی کار ءَ دیم ءَ برانت بلکیں نوکتریں میل ءُُ رجحان ہم ودی کن انت یا نوکتریں بحثءُُ تران ہم دیم ءَ کارانت چہ ایشی ءَ ابید زبانءُُ لبزانک ءِ بارہ ءَ آگاہی ودی کنگ ءِ ہمرائی ءَ ندکار ءُُ لبزانتانی کتابانی چاپ ءُُ شنگ ءُُ دلبڈی دیگ ءَ خاصیں چیدگ زانگ بنت ۔
بلوچی نوکیں لبزانک اگاں دلجمی ءَ چارگ بہ بیت مراد ساحر’’ بلوچ ایجوکیشنل سوسائٹی لیاری کراچی‘‘ کہ واجہ خیر محمد ندوی ءَ جوڑ کرتگ ات ہما زمانگ ءَ بگردان گڈی وہد ءَ لبزانکی ادرگاں ہمکارءُُ جہدکارے ءِ رنگ ءَ گوں بوتگ کہ جتائیں گلاں گوں نزیکی داشتگ ءُُ آیانی مختلفیں دیواناں بہرے ہم زرتگ ۔ہمے رنگ ءَ ’’ ریڈ پاکستان‘‘ ءِ جتائیں دیواناں بہرزورتی ءَ ابید بلوچی زبان ءِ سرچمگ ،بلوچی اکیڈمی،ملافاضل اکیڈمی ءِ بن ہشت ایر کنگ ءَ ہم گوں بوتگ ۔
اے پہ ساحر ءِ بالاد ءَ مزنیں اعزاز ءِ گپے ۔۲۵ دسمبر ۱۹۴۹ ءَ وہدے ریڈ یو پاکستان ءَ چل ءُُ پنچ منٹ ءِ بلوچی پروگرام شارٹ ویوز ءَ شنگ بوت گڑا خیر محمد ندویءُُ سید ہاشمی ءِ جدہءُُ محنتاں پد جتائیں دیوان ایر کنگ بوت انت آیانی تہا شعری دیوان کسمانک ءُُ اسٹیج کنگ بوتگ انت گڑا ساحر ءَ اے دیواناں پہ ہب بہر زرت وتی شعر ونت انتءُُ دریں خیال ءُُ لیکہ ہم دیم ءَ آورت انت ۔
۱۹۵۱ ءَ سید ہاشمی ریڈیو پاکستان ءِ کار ءَ ات دوسال بوتگ اتءُُ پد ءَ کراچی ءِ سرگرمیں گل ’’ حلقہ ادب‘‘ دیواناں دعوت دیگ بوتگ آئی ءِ لبزانکی واہگ ءِ گیشی ءِ سوب ءَ گل ءَ آئی ءَ را وتی جنرل سیکرٹری گچین کت ۔
دگہ لہتیں ماہاں پد آئیءَ لبزانکی گلان ءَ ہوار کنگءُُ مہکمیں بنیاتے ءِ پد ءَ بلوچی زبان ءِ حذمت کنگ ءِ واہگ سہرا کرت گڑا دیر نہ بوت ۔بلوچی زبان ءِ سرچمگ ءِ جار شنگ ات سید ہاشمی ایشیءِ جنرل سکریٹری بوت ولی محمد رحمت اللہ صدر ۔مراد ساحر نائب صدر گچین کنگ بوت انت ۔۱۹۵۸ ءَ سرچمگ نیست ات جمعہ خان ءِ سروکی ءَ بلوچی اکیڈمی جوڑ بوت باقاعدہ گچین کار نیست ات غیر رسمی دیوانے ءَ جمعہ خان صدر ،اکبر بارکزئی سکریٹری بوت مراد ساحر ہم گون ات ۔
وہدے بلوچی اکیڈمی اولی رن دءِ جوڑ بوہگ ءَ پد سیاسی چست ءُُ ایرانی سوب ءَ پرشتءُُ پروش ءِ آماچ ودی بوت گڑا آئیءِ نگہپانی ءِ اگدہ مراد ساحر ءِ سر ءَ ات۔رند ءَ گڑا ساحر ءَ گشادی ءَ بلوچی اکیڈمی ءِ دیوان ایر کت انتءُُ دگہ دیواناں اکیڈمی جہگیری کرت انچوش بارکزئی ءِ جوڑ کتگیں قاعدہ، بلوچی زہگ بلد، گل خان نصیر ءِ شعری کتاب شپ گروک،ءُُ گرند،چاپ بوت انت ۔
اے رد ءَ سرکار ءِ کمک ءَ لبزانکی دیوانے لوٹائینگ بوت اے دیونا ءِ تہا اکیڈمی ءِ نیمگ ءَ شیر محمد مری ،محمد بیگ بیگل ،یوسف نسکندی ،عبداللہ جان جمالدینیءُُ مراد ساحر بہر زرت ۱۹۷۰ ءَ وہدے ملا فاضل اکیڈمی جوڑ بوت گڑا ایشی ءِ جوڑ کنگ ءَ ہم مراد ساحر گون ات آئی ءِ جند ءِ گوشگ ءِ پد ءَ کہ چیزے مدت ءَ پد چیزے سنگت نشتءُُ اے حبر اش دیم ءَ ایر کت کہ لبزانکی کارانی درچ یکبرے پد ءَ بندات کنگ بہ بیتا۔
گڑان فاضل اکیڈمی جوڑ کنگ بوتءُُ اے اکیڈمی منی کتاب ’’ پاہارءُُ احمد زہیر ءِ ’’ زپتیں زہیر‘‘ چاپ کت۔فاضل اکیڈمی ءِ جوڑ بوہگ ءَ رند گڑاں مراد ساحر یکبرے پدا چاڑکگ بوت ءُُ ہمک دیوان ءَ بہرے زرت ہرچ وڑیں اگدہ زوری ءَ تیار بوت انچو نیپ ءِ حکومتی ءِ ہلاسی ءَ پد پرشت پروشیں جاورالانی سوب ءَ فاضل اکیڈمی ءِ سنگت ہم شنگءُُ شانگ بوت انت گڑا فاضل اکیڈمی ءِ اگدہ جی آر مل ،احمد زہیر ،محمد بیگءُُ مراد ساحر ءِ کوپگان اتاں ۔
ہمے وڑ فاضل اکیڈمی ءِ جی آرملا ءِ شعر کتاب بژن ۱۹۷۰ءَ چاپ کت آئیءِ دیمدائی دیوان ءَ نودربرگل ءِ نیمگ ءَ ایر کنگ بوتگ اَتءُُ اے دیوان ءَ ساحر ءَ جی آر ملا ءِ شعرانی سر ءَ گشتانگ ہم داتگ اَت ۔ انچو زانگ بیت مراد ساحر فاضل اکیڈمی ءِ گڈی چستءُُ ایراں تاں ہمراہ بوتگ ہمکارانی تلگی ءَ جندی نپءُُ سیتان ہم سرپد بوتگ ءُُ اکیڈمی ءِ پرشگ ءِ جاورالاں بیان کنان ءَ وت گشتیت کہ ’’ ما باز دیر نہ چاریں مامرچی کارے کنیں ما گشیں مرچی مارا آئی ءِ برورد بہ رس ایت ۔۔۔
پد ءَ چیزے حالات انچو ش ات انت کہ اے مزنیں سردردیءُُ کارے لوٹ ایت ایشاں گپ وَ کت ۔۔۔بلئے گپ اش وتی آسر ءَ برت نہ کت انت ءُُ یک یک بیت انت میٹنگے لوٹائین کس نئیت آہستہ آہستہ اے اکیڈمی ہم گار بیت۔
اے تجربتاں چہ مراد ساحر بلوچ ءِ تب ءَ آشنا بوت وہدے گڈی دور ءُُ نوبتاں کراچی ءِ ادبی اتحاد ءِ گپ بوت ءُُ مراد ساحر ءِ کرا اتک انت کہ ماترا کماش جوڑ کناں گڑا مراد ساحر ءِ پسو ہمیش ات کہ من ءَ چشیں قصوانی تہ ءَ کشان ءُُ روپان مکن ات دگہ منی دست ءَ ہرچ کارے بیت کناں چشیں اتحاد باز جوڑ بوتگ ۔مئے مردم گپ کن انت بلئے کار نہ کنت ہشکیں گپ ءَ ہچ نہ بیت۔۔۔
تاک ءُُ ماہتاک ءُُ ادارگاں مراد ساحر ءِ کرد
وقتِ اشاعت : October 1 – 2017