ماڈرنزم ءَ آزاتیءِ تصور باوستءِ کمال ءَ گوں انچیں وڑے ءَ مانگیشینتگ کہ آزاتیءِ لوٹوکاں آزاتیءِ یک گنجیں بیانے فلسفہ اِیں گْزر ءَ گوں اَنچو بندگی اِنت کہ اے جہانی پلہ مرزی ءَ چہ بے بہر مہ بیت؛ بزاں ایشی ءَ کْلیں جہان ءَ پلہ مرزی بہ رسیت۔ اے درگت ءَ آ زاتیءِ واہگدار،اے جہد کن اَنت کہ آ وتی آزاتی ءَ نابکاری ءْ ظلمءِ خلاف ءِ نام ءَ بِدینت۔ہمے عملءِ ٹہئنگ ءَ ا داں حدے ءَ وتا دَزگٹ کن اَنت۔

اے عملءِ تہا آہاں یک انچیں گنجیں بیانے درکار بیت کہ ظلمءِ آس ءَ سْچگءِ درداں دِگرءِ گورا سر بکنت کہ اے درد چنچو گران اِنت۔ گیشتر اے جہانی قدرانی دوستی ءْ جنگ ءَ دیما کن اَنت ایشیءِ نِز ءَ گنجیں بیانءِ پہمگ ءْ سرپد بوہگ ءْکنائینگءِ جہد ءَ کن اَنت، پدا ہمے گنجیں بیانءِ سرا وتی ہما آزاتیءِ اطلاق کنگءِ جہد ءَ کن اَنت کہ ایشاں فکری سطح ءَ اڑ داتگ۔بوت کنت ماڈرنزمءِ ہما نگدی گنجیں بیان (تنقیدی مہابیانیہ) ایشاں یات کیت کہ چہ ایشی ءَ دنیا داں حدے ءَ انگت ہم متاثر ءْ دلگوش اِنت۔

اشارہ مارکسزمءِ نیمگا اِنت، بلے اے کرن ءَ (احتمالیں وڑے ءَ ) آزاتیءِ راہ ٹکی(طبقاتی) نہ اَنت، بلکیں وتی تب ءْ جوہرءِ رِد ءَ راجی (قومی) ءْ کِردءِ رِد ءَ سرزمینی اَنت، البتہ مارکسزمءِ گنجیں بیان(Meta / Grand Narrative) مال اَست (have one’s) ءْ مال نیست (have not one’s)ءِ ٹکی کَش ءْ چِلءِ بنیاد ءَ لکیر ءْ تپاوت اِنت۔ وہدے یک جتاہیں فکرے دگہ یک جتاہیں فکرےءِ سرا اطلاق ءِ جیڑہ چست بیت گڑا ایشانی قول ءُُْ قرارءِ تہا یکرَنگی ارزانیں وڑے ءَ بوت نہ کنت۔ 

چوناہی ءَ وہدے سرزمینءِ آزاتیءِ اوگام گوں پہ راجءِ شکل ءَ بلند بوہگ جہانی سیاستءِ سرا بے باوریءِ شون ءَ دَنت،بلکیں راجی شکل ءَ سرزمینءِ آزاتی جہانی سیاستءِ سرا بے بیسہیءِ راسبندی آسرال (منطقی نتیجہ) اِنت کہ دنیاءِ تہا ہر دمان سیاستءِ رنگ بدل بوہان اِنت، بلے ایشیءِ استان (ریاست) ءْ سرکار (حکومت)ءِ بابت ءَ بستگیں گنجیں بیان دائما سلامت اِنت، گشئے ایشی ءَ کس دست جت نہ کنت۔

چہ اے وڑی ءَ دنیاءِ تہا دو رنگءِ تاثر ودی بنت کہ سیاستءِ تہا جاہ یے ڈنی ءْ جاہ یے اندری بدلی بوہان بنت۔ گْمان اِنت کہ زاہری یا جوڑشتی (ساختی) بدلیانی ودی آشکار بوہگ ءَ چہ سیاست ہچ وڑیں گرانی ءْ مشکلاں دوچار نہ بیت، اگاں آ مشکلاں گوں دوچار ہم بہ بیت گڑا ’’ویل اِش کنت‘‘ءِ ساعت میان ءَ کیت۔ بلے اے نیام ءَ اندری بدلی پَدر کنگ نہ بنت بلکیں اے راز کنگ بنت۔

چہ ایشی ءَ گْمان بیت کہ اندری بدلی چوناہی ءَ اصل بدلی اِنتءْ ہمے سیاستءِ ارواہ اِنت۔ نی، اگاں آزاتی سرزمینءِ حاصلی ءْ راجءِ جہد ءَ گوں جہانی بیانءِ رِد ءَ ارَگی اِنت گڑا پہ ایشی ءَ بین موضوعی سیاست (inter subjective politics) درکار بیت، کہ اے سماہی (شعوری) ءْ موضوعی سیاست (conscious and subjective politics) ءَ چہ گہتراِنت۔ موضوعی ءْ بین موضوعی سیاستءِ تہا لہتے اَنچیں امتیاز ہم است کہ سیاستءِ اصلی دروشم ءَ چیریں سیاست (concealed politics) ءْ درانگازیں سیاست (revealed politics)ءِ تہا بہر کن اَنت۔

موضوعی سیاست چیریں حیال ءْ لیکہاں سیاستءِ اصل ذات سرپد بیت۔ وہدے دنیا یک جیڑہ یے گوں دوچار بیت، گڑا اے جیڑہءِ سرا داں حدے ءَ تپاکیں شور ءْ صلحءِ بوہگ ءَ پد ہم جیڑہ بیرگ ءَ توجیل نہ بیت۔

چہ اے عمل ءَ ہمے مطلب زْورگ بیت کہ جیڑہءِ توجیل کنگ ءَ لہتے حیال ءْ لیکہ چیر دئیگ بوتگ اَنت، گْمان اِنت اے جیڑہ ءَ نشان کن اَنت ءْ اندرءِ سیاست ءَ اصل سرپد بنت۔ بلے چہ اے عمل ءَ جیڑہ شریں وڑے ءَ زانگ نہ بیت، ءْ ذات چہ ذاتیت ءَ ڈن نہ اِنتءِ گنجیں بیان افروزیں اہدءِ باوست ءَ گوں باقی بیت، پدا سماءِ گورا سر نہ بوہگءِ گپ دوام گِریت۔ گالبندءِ زبان ءَ ما ایشی ءَ اسٹالشکاہٹ(Stilishkeit)گش ئیں۔

جیڑہ اگاں بین موضوعیت ءِ نگاہ ءَ چہ ٹپاسگ بہ بیت، گڑا مہلوک ءِ تہا عقل ءِ اظہار ءْ انکشاف ءِ گپ ءِ کساس جَنَگ بیت۔ اگاں ما اندیم ءْ چیریں ذات ءَ اصل ذات گْمان بکنیں گڑا ایشی ءِ چہ وتا لوجیکل آسر اے بیت کہ ہر کس وتی ذات ءَ چیر دنت۔ حتیٰ کہ فطرت ءِ رِد ءَ پہ انسان ءَ اے است کہ ہرچی حاصل کنت، ایشی ءِ انکشاف ءَ بکنت۔