|

وقتِ اشاعت :   August 4 – 2019

1930 بگرداں روچ ءِ مرچی بلوچی زبان، لبزانکءُُ دپتر ءِ مزنیں نبشتہی مڈی ودی بوتگ، ہمے مڈی باپشت ءَ مرچی1948ءِ ریڈیو پاکستان کراچی زیڈ۔ اے بخاریءِ گشتگیں اے گپ پروش داشتگ کہ بلوچی وانگ، نبشتہ ءُُ شنگ ءُُ چاپی زبانے نہ اِنت۔

2010ءَ پد ءَ بلوچی زبان ءَ پٹ ءُُ پول ءِ نوکیں درچے بنا بوتگ۔ پٹ ءُُ پولی زلورتاں نوں بازیں سیاہگ نکانانی شوہازگ ءُُ پٹگ ءُُ گچین کنگ ءُُ شنگ کنگ میئلے دیم ءَ آتکگ۔ ورنا وتی پٹ ءُُ پولی پڑ ءَ ہمے مواداں چنگ ءُُ مچ کنگ ءُُ نز آرگ ءِ جہدے آں۔ نزآرگ ءُُ چاپگ ایوک ءَ وت پولکاری کارے نہ اِنت بلکیں پدا پولکاری کشک ءُُ راہ یے ہم پچ کنت۔ پرچکہ نوکیں پولکارے سیاہگ ءُُ نکانانی چنگ ءُُ نز آرگ مزنیں جکانسرے۔

البت اے کار ءَ ہما مردم جوان ترءُُ شہمیں وڑے کت کنت کہ نوکیں دور ءِ پولکاری راہ ءُُ رہبنداں سر پد بیت ءُُ زانت۔ اے درچ ءَ اگاں ما”گاریں گال“ ءِ بابت ءَ بانل بلوچءِ جہداں بچاریں گڈا اے کتاب پہ بلوچی لبزانک ءُُ زبان ءَ نہ ایوکءَ گیشی اِت بلکیں لبزانکی، دپتری ءُُ دودمانی مڈے ہم۔ میر مٹھاخان مری بلوچی نوکیں لبزانک ءِ مزنیں پوہ ءُُ سرپدی ئیں نامے ءُُ بلوچی پولکاری ءِ بنداتی مردماں ہوار اِنت گچین پہ لبزانکی پولکاری ءَ چوکہ واجہ صبا دشتیاری نبشتہ کنت ”واجہ مٹھا خان مری ءِ حیثیت وبالاد بلوچی زبان وادب ءِ تہا سک بُرز وبلند اِنت۔


اے صوفی ئیں مرد ءَ چہ ہرپیمیں ادبی مکرومندرودنیائی نام وجوفا ءَ دیر بلوچی زبان ءِ تحقیق ءِ حاترا وتی یک انفرادی آشرپے جوڑ کرتگ۔۔۔۔ اے مرد ءَ چہ ہر مزنی واگدہ ءِ تماہ ءَ بے نیاز وبے پرواہ بلوچی تحقیق ءِ پڑءَ وتی لال ومروارد کمات ءُُ مُچ کت اَنت “۔ پولکاریں اے نبشتہ کار ءِ نبشتانکانی چنگ ءُُ مچ کنگ ءِ ذمہ واری کہ بانل بلوچ ءَ وتی کوپگاں ذرتگ اے واستہ جوانیں کارے کہ بانل وت پولکارے۔ آنہ ایوک ءَ پولکاری رہبنداں زانت بلکیں اے ہم سرپد انت کہ اے وڑیں وانندگ ءُُ زانتکاریں مردے سیاہگ ءُُ نکانانی مُچ کنگ ءُُ نز آرگ ءَ بلوچی وانوک ءُُ پولکاراں چے وڑیں زانشی ءُُ لبزانکی سرپدی رست کنت۔

اگاں کہ سیاہگ ءُُ نکانانی چنگ ءُُ مچ کنگ ءُُ چاپگ ساچینکی کارےءِ در ور بوت نہ کنت۔بلے پولکاری ربیدگ ءِ ردا ایشی ءِ ارزشت ءُُ بستار ہچ وڑا کم کنگ بوت نہ کنت پرچکہ ہمے زانشی ءُُ لبزانکی سرپدیائی پشت ساچینکی سنچ ءُُ بود وتی راہ ءُُ دراں تچک کت ءُُ شاہگان کت کنت۔

”گاریں گال“ ءِ شوہازگ ءِ نیمون ایوک ءَ بلوچی ءَ یک کتابے ءِ گیشی نہ اِنت ننکہ گوں کسے ءَ وتی جوزگی یا سیادی ءِ واہگے ءِ درشان ءُُ درانگازی اِنت پرچکہ کتاب ءَ ہواریں لڑ ءُُ سیاہگ اگاں چارگ بہ بنت گڈا وانوک گُشیت کہ اے کتاب بائدیں باز ساری ءَ چاپ بوت اِنت چوکہ بلوچیءِ ادب پیر(زمانگ)عہدی شاعری ءُُ روایت (۱) عہدی شاعری ءُُ روایت (۲) عہدی شاعری ءُُ روایت۔

(۳) روح کہ مانداتیں (کلاسیکی شاعری ءِ سرا نگدی تران) جنگی شاعر۔ کوہنیں لوزانگ ءُُ زیند۔ اویلی ادب ءُُ وطن دوستی(اصل ءَ کلاسیکی شاعری اولی دور ءِ شاعری ءَ وطن دوستی۔) کوہنیں ادبی پیم ءُُ خیال۔کوہنیں شاعری ءُُ ڈرامہ۔

بلوچی لوزانک ءُُ اسلام دوستی۔بلوچی لوازنکءَ اسلامی گونشت ۔بلوچی شاعری ءَ چھتر۔ملافاضل بجار ءِ گال ءُُ گپتار۔حیرانی تمن ویران انت۔رحم علی مری۔بیا اوجوانسال کسویے جنین۔ملا عمر۔بلوچی غزل ءُُ ساحر عارف، گاریں گال،بلوچی بنی کتاب۔لوزانک ءُُ راجی دود۔بلوچی ادب ءُُ نگدکار، اردو لوزانک ءِ اثر بلوچی ءِ سرا غالب ءِ گپتاراں ماں تنز۔(برجاہ)