Absurdism ءِ فلسفہ بندرا البیر کمیو ءِ فلسفہ گوٛشگ بیت(حالانکہ اے حقی ئیں فلسفہ ئے گوٛشگ نہ بیت بلکیں فلسفہانہ فکر ءِ دابے) ءُ مئے کرا ایشی ءِ پونزساد اوں برگ ءُ سارترءِ پونزءَ بندگ بیت کہ سک رد انت پرچکہ اے فلسفہ ءِ چمگ ہم چو ہستانکی فلسفہ ءِ وڑا چہ نیچہ (Nietzsche)ءِ فلسفہ ءِ بنزیاہ ءَ پیداک انتءُ واجہیں اردو ادیباں ایشی ءَ ہم چو ہستانکی لیکہ ءَ مانگشینتگ۔ اے لیکہ انگریزی ءِ راہ ءَ اردو ءَ اتکگ انت ءُ پدا اردو ءِ راہ ءَ بلوچی ءَپمیشگہ اردو ءِ ردی نوں بلوچی ءِ گٹءَ توک انت۔چوکہ انگریزی ءَ لفظ ’’ابسرڈ ‘‘ءِ معنا انت:بے فائدہ، بے معنا،بے مطلب،نامعقول،نہ وش،فضول،بے منطق ءُ بے رہبند۔ پمیشگہ اردو ادیباں مشہور کتگ کہ اے فلسفہ ءِ معنا ءُمراد انت بےمعنا ،بے مطلب،فضول،خراب،نہ وش ءُ بدڈول۔ اے فلسفہ چو کہ انسان ءِ ذات ءِ بابت ءَ انت پمیشگہ اے فلسفہ ءِمطلب ہمیش انت کہ اے دنیا ءُ دنیا ءَ زمین ءِ سرا نشتگیں بنی آدم ءِ زندمان دوئیں فضول،بدڈول ءُ بےکار انت۔اشاں ہچ رہبند ءُ منطق نیست۔اے بے معنا ءُنہ وشیں شے انت۔اشانی بوئگ ءُ نہ بوئگ ءَ ہچ فرق ءُ تپاوتے نیست،زندمان بیت یا نہ بیت ،شر بیت یاشِر بیت،وش بیت،زہر بیت ، بقول عطا معنا یک۔
ہنچو کہ گوٛشگ بوت کہ اے فلسفہ ءِ بن چمگ چہ نیچہ ءِ گورا پیداک انت بلے ایشی ءِ رگز ءُ سان اولی ءُ دومی عالمی جنگاں پد گندگ بنت۔بندرا اے فلسفہ ءَ گوں ہستانکی لیکہ ءَزیادہ ئیں فرق ءُ تپاوتے نیست۔البیر کمیو ءِ گورا ہم زندگی بے معنا انت البت آ چہ ہستانکی لیکہ داروکاں دو دست دیما انت: یکے و ایش کہ آئی ءِ گورا زندگی ایوک ءَ بے معنا نہ انت بلکیں پوچءُ بیکاریں چیزے کہ شر کنگ ءُ پلگارگءِ ہچ وڑیں توجیلے نیست ئے۔ہستانکی لیکہ داروکیں مردم انگت ’’ذمہ واری ‘‘ءُ ’’آزادی ‘‘ءِ پوشاکاں وتارا پوش انت بلے البیر کمو ءِ’’ ابسرڈازم‘‘ کر ءَ چوشیں ہچ بہانہ ئے نیست۔آئی ءِ کرا اے بے معنائی،بدڈولی،بیکاری ءُ بے رہبندی ءَ ہچ وڑیں گشوار ءُ توجیل نیست۔ آاے بے معنائی ،بے فائدگیءُ بے رہبندی ءَ گوں یونان ءِ متھ سیسیپسءَ بندوک کنت۔چہ ہمے سُرگ ءَآئی فلسفہءِ رد فہمگ بندات بیت۔یکے و ایش کہ آئی ءِ فلسفہ گوں سیسیپس ہمے سنگ کہ آئی ءِ بڑءَ انت ،چہ ہمیداں بنا کنگ بیت۔حالانکہ یونان ءِ آزمانینکءَ سیسیپس مزنیں دیہے کہ اےجاہ سر بوئگءَ ساری آئی ءَ مزنیں پندے براتگ۔بلے اردو ءُ بلوچی استاداں آئی ءِ اے مزنیں سفر مدام فراموش کتگ۔
بلوچی ءَکہ ہرچی کاپی پیسٹ کنگ بوتگ۔ چہ اردوءَ بوتگ ،اردو والہاں وتی کاگدانی سیہ کنگ ءَ ہچبر پہ سیسیپس ءِ گوستگیں سفر ءَ گوں بلائیں کارے نہ بوتگ۔بلے ایشی ءِ بدبحتی ایش بوتگ کہ البیر کمیوءِ فلسفہ ءِ اے فکری داب اوں ہمے وڑا چارگ ءُ ٹپاسگ بوتگ۔ادا اے گپ گیر آرگی انت کہ چو ہستانکی فلسفہءَ البیر کمیوءِ فلسفہ ہم چوبے معنا ءُ فضول نہ انت چو کہ گوٛشگ بیت کہ زندگیءِ معنا چو سیسیپس ءِ ہما سنگ ءِ پیما انت کہ سہبءَ زورِ ت ئے ءُ بار ت ئے کوہ ءِ چنبال ءَ ،بیگاہ ءَ وہدے واجہ سیسیپس کہ کوہ ءِ بُنا کئیت ،سنگ پدا ہمودا انت۔بزاں چو بلوچی چاچ ءَ:’’ شپ ءَ پچ پچ،سہبءَ ہچ نیست‘‘۔
ادا اولی گپ اےپاد کیت کہ ہچ شاگردءَ گوں وتی استاد ءَ جست نہ کتگ کہ’’ یونان ءَ دیہہ ءُ حدا وباز انت ،اے کوہی کپ پرچہ بیچارگیں سیسیپسءِ کوپگ ءَ انت؟‘‘اگاں البیر کمیو زندگی چو بے معنا ءُ فضول انت گڑا یونانی ایندگہ دیہہ ءُ دیوتا پرچہ چو سیسیپس ءَ عزاب نہ انت؟ ادا دگہ گپے ءِ سرا ہم شاگرد استاداں شر رپینتگ انت ،چو سار ترءِ انقلابی ءُ بہادر بوئگ ءِ سرا کہ ظالم ءَ فرانس ءِ چاگرد مان نیاورتگ ءُیک زالے ءِ دست چو فلمی گنڈاہاں گپتگ ءُ وتی لوگ ءَ بُرتگ ءُ فرانسءَ را گوشتگ کہ ’’منت ترا گوات ءَ انت‘‘۔ادا ہم ہنچو گوٛشگ بیت کہ سیسیپس ہم چہ چرے سنگ ءَ عزاب انت ءُ لوٹیت کہ اے کار ءَ یلہ بدنت ءُ دگہ(بلکیں بلوچی ءَ نگدکاری) کارے بہ کنت؟؟ اے گپ سک مشہور انت بلے شاگرداں کسے ءَ اے گوہ نہ وارتگ کہ اے جست ءَ بہ کنت کہ اے گپ کمیو ءَکجا نبشتہ کتگ؟ یا یونانی آزمانینک ءِ بن دپترءَ سیسیپس ءَ اےگپ کئی دیم ءَ جتگ کہ من چرے سنگ ءَ بیزاران ءُ نوں لوٹاں بلوچی ءَ نگدکاری ئے بہ کناں؟‘‘اگاں اے وڑیں گپے نیست گڑا پہ وتی دپ ءِ وشی ءَ بیچارگیں کمیوؔءُ بزگیں سیسیپس ءِ رسوا کنگ ءَ استاداں چے رسیت؟بلے خیر بلکیں آہانی تسکین ہمیدا انت۔مئے استاداں گوں نا سرپدی ادا بوتگ کہ آہاں البیر کمیو ءِابسرڈٹیءَ وتی تماہ ءُ فیشن ءِ ردازندگی ءِ جندءِ بے معنائی ءُ بے رہبندی ءِ معنا کتگ ءُ داتگ ءُ پدا اے گپ لبزانک ءُ ادب ءِ سر ءُ گوشاں مشتگ کہ وہدے ابسرڈ ازم ءِ فلسفہ ءَ زندگی ءِ جند ءَ معنا ءُ مطلب نیست گڑا ادب ءَ شاعری ءُ فکشن ءَ معنا ءِ شوہازگ ہنچوش اِنت کہ بلوچی نگد کار یک تہاریں کوٹھی ءَ سیاہیں پشّوئے شوہازگ انت کہ اودا نہ انت۔
(A Philosopher is a blind man in a dark room looking for a black cat that is not there. H-L Mencken)
بزاں لبزانک ءُ ادب ءَ معنا ءِ شوہازگ چو ہمے سیاہیں پشو ءِ شوہازگ اِنت،حالانکہ چوش نہ انت حدا مرزی ءِ مول ءُ مراد” زندمان ءُجہانءِ میان ءَ معنائے ءِبندوکی” ءِ بے معنا ءُ بے رہبندی بوتگ۔پرچکہ چوش بوت انت گڑا کمیو ءُ سارترءَ پرچہ وت، وت کشی نہ کتگ؟ ادا پدا مذہبی نکتہ دیما کیت کہ کمیو ءِ ردا بنی آدم ،زندمان ،زمین ءُ اے جہانءِ میان ءَ ہچ وڑیں معنا ،رہبند ءُ ربطے نیست کہ ہمے ربط ءِ پشتءَ یک معنائے شوہازگ بہ بیت۔چوکہ عیسائیت ءَ گوٛشگ بیت کہ جنتءَواجہ آدم ءِ کتگیں گناہ آخرت ءَ درائیں بنی آدمانی سرا بہر بنت،بید ہما سرا کہ حضرت عیسیٰ ءِ سراایمان بند اَنت۔ اصل ءَ ہمے معنا ءِ شوہاز بے معنا،بے فائدہ،فضول،بے رہبند ءُ ابسرڈ انت۔ استاداں بیچارگیں کمیوءِ سرا کمو ہم بزگ نہ کتگ ءُ گوشتگ کہ کمیو ءَ گوٛشتگ کہ زندگی بے فائدہ،فضول، بےڈول ءُ پوچیں چیزے پمیشگہ وتکشی کنئے،شر تر انت۔

“زندگی ءِمعنا‘‘ ءِ معنا ہمیش انت چوش کہ سیسپسءِ بڑءِ سنگ کہ آبرزا بار تئے ءُ اے پدا وت جہل ءَ کیت ،کمیوءِ ردا بنی آدم ءِ کار سنگ ءِ برزا برگ اِنت ،سنگ پدا جہل ءَ کئیت، ایشی ءَ گوں بنی آدم ءَ کارے نیست۔ادا اے گپ پاد کیت کہ وت سیسپس چیا ہنچو عزاب ءَ پد وت کشی نہ کنت؟دومی ایش کہ ہنچو دیہہ ءُ دیہوتاہاں اے سنگ ءِ گناہ پرچہ سیسپس ءِ بڑا کپتگ؟پرچہ ایوکا سیسپس گرفتار انت؟ اے گپ اوں استاداں ہچبر آشکار نہ کتگ!؟؟بلے سوب ایش انت کہ یونانی دیہانی تہا ریپکار ءُ ہنر بازیں دیہہ ہمیش بوتگ۔سکیں ادا کارءُ جاپ کارے بوتگ۔ایشی ءَ وتی لُچّی، دھوکہ بازی، استادی ءُردّے بازیاں کس نہ بخشتگ۔ بلکیں دو(2)براں موت ءِدیہہ ہم جاپ داتگ۔ ءُ کودکیں موت ءِ دیہہ پریات ءُ زاریءَ مزنیں دیہہ” زیوس” ءِپاداں کپتگ(ہنچو اداکاری ءُ استادیءَ ایشی ءِ دوا ہمیش نہ انت؟)پدا یونان ءِ مزنیں دیہاں نشتگ ءُ جرگہ کتگ کہ چوں جنس،جن ءُ انسان چہ ایشیءِ اداکاری، استادی،لّچی ءُ شیطانیاں رکینگ بہ بنت؟گڑا ایشی ءَ را اے کار دیگ بوت تنکہ دزگٹ بہ بیت۔ادا استادانی نیمگءَ اے گوٛشگ کہ سیسپس چہ وتی کار ءَ بیزار انتءُ دل ءَ لوٹیت کہ کارءَ یلہ بدنت ءُ ’’بیئت بلوچیءَ زبان زانتی ءُ نگدی کاری بہ کنت‘‘چٹیں دروگ انت ۔

اگاں وت سیسیپس شپے اشانی واب ءَ اتکگ ءُ وت اشاناں حال ئے داتگ گڑا دگہ گپے!پرچکہ مرچاں استاد چو پاکستانی ملا ءُ ولیاں واب باز گند انت،بلکیں!
بلے البیر کمیو ءِ ا بسرڈازم ءِ فلسفہ ءِ لیکہ ءَپہ سیسیپس ءِ باندات ءَ چوشیں گپے مان نیست۔البیرکمیو وتی فلسفہ ءِ لیکہ ءَ تچک انت کہ اے زمین ءِ سرا اے زندمان ءَ گوں دگہ مستریں طاقتے ءَ سیادی ءُ بندوکی ئے نیست پمیشگہ اے سیادی ءُ بندوکی ءِ شوہازگ فضول ءُ بے معنا انت ءُ ننکہ اے جہان ءِ جوڑ کنگ ءِ پشت ءَ دگہ مقصد ءُ مول ءُ مرادے است۔بلے کمیو ہستانکی لیکہ داروکانی ’’ذمہ واری ءُآزادی‘‘ ہم منوک نہ انت آ گوشیت ہما حال ءَ ئے ہما حال ءَ وش بہ بو(بوت کنت نہ کنت اے دگہ گپے)پمیشگہ آگوشیت کہ سیسیپس چہ وتی کار ءَ تنگ ءُ تکلیف نہ انت(چو کہ استاد گوش انت)۔آئی ءَ وتی ہمے کار وش بیت ۔

بلکیں آ اے گپ ہم نہ جیڑیت کہ سنگ پدا جہل ءَ پرچہ کیت؟اے اوں نزانت کہ اے ہما سنگ انت یا دگرے؟پدا پہ دیہہ ئے ءَ سنگ ئے ءِ چست ءُ ایر چے گرانیں کارے؟ کہ وارُکیں استاد پرائی ءَ تکانسر اَنت پمیشگہ کمیو گوشیت زندمان ءَ اے چارگ ءِ ضرورت نہ انت کہ اے سنگ ءِ برگ ءُ آرگءِ مطلب ءُ معنا چے انت یا نف ءُ سیت یا تاوان ءُ نقص چی انت؟آ گوشیت بنی آدم چو ہمے دیہہ سیسیپس ءَ نف ءُسیت ، نقصان ءُ تاوان ءِ شوہاز ءِ بدل ءَوتی زندگی ءَ ہمے سنگ ءِبڑّا کنگ ءَ گل ءُ شاد بہ بیت۔اے سنگ ءِ برءُ آر ءِ تہا مطلب ءُ معنا یا نف ءُ نقصان ءِ شوہازگ ابسرڈ بزاں فضول ءُ بے معنا انت،وت زندمان ناں!