اے کتاب سید ہاشمی کتاب جاہ ملیر ئَ سال 2012ئَ چھاپ کتگ۔ اے کتاب ئَ ہم چو بُرزے شون داتگیں کتاباں بلوچی زبان، لبزانک ئُُ راجدپتر ئِ باروا سرپدی نبشتانک ہوار انت۔ ’’ آساپ ‘‘ کتاب ئِ مستریں شری ایش انت کہ ایشی ئَ اہمیں بلوچی کتابانی باروا چمشانک ہوار ئُُ دومی ایشی ئِ زبان ہم سادگ انت۔اے کتاب بی اے، ایم اے، پی سی ایس ئُُ ایندگہ مقابلہ ئِ چکّاسانی نودربراں سوب مندی ئَ کمک کنت۔
چوناہا بلوچی زبان وَ میٹرک ءُُ ایف اے ءَ ہم یک اختیاری (آپشنل) مضمونے ءِ جہت ءَ وانینگ بیت بلئے اگاں کسے پی سی ایس ءُُ سی ایس ایس ءِ چکاس ءَ دیگ لوٹ ایت گڈا پرائی ءَ الم انت کہ آ بلوچی زبان ءَ ہم لازمی مضمون ءِ جہت ءَ بہ زور ایت۔ بلوچی ءِ اے مضمون ءَ لبزانک، لبزانکی دپتر ءُُ لبزانتانی پجار ءَ ابید تاریخ ءِ باروا جُست کنگ بیت۔
سئے چار سال انت کہ بلوچی اکیڈمی وتی چھاپ کتگیں کتاباں پہ نودربر ءُُ وانوکاں مفت ءَ بہر کنگ ءَ انت۔ چرے گپ ءَ بازیں مردم حیران انت ءُُ گوں اکیڈمی ءَ دل رنج انت کہ اکیڈمی پرچہ کتاباں مفت دنت۔ آہانی گوشگ انت کہ ایشی ءِ نقصان ایش انت کہ یکے وَ بلوچی ءِ وانوک کتاب بہا نہ زور انت گڑا نبشتہ کار ءُُ چھاپکاراں تاوان انت کہ آہانی پرنٹنگ ءِ حرچ ءُُ درچ در نئیت،دومی ایش کہ کتاب اگاں مفت بہ رس اِیت گڈا کتاب ءِ ارزشت کم بیت۔
حال انت کہ ملک ءِ سرکار پہ شنگکاری ءُُ احوالکاری ادارہاں انچیں عدالت جوڑ کنگ ءَ انت کہ اُودا کسے ناشریں حبر شنگ بہ کنت یا ملک ءِ خاصیں ادارہانی باروا بدگمانیں حال مردماں سر بہ کنت گڈا پرائی ءَ سزا ءُُ جزا لاگو بیت۔ بانک فردوس عاشق اعوان ءِ گوشگ وَ ہمیش انت کہ چرے کورٹ ءُُ عدالتاں احوالکاری ءُُ احوالکاراناں ”قانون ءِ دائرہ“ ءَ آرگ بیت بلے آئی ءَ اے گپ شموشتگ کہ نہ اے اولی سرکار انت کہ اے وڑیں گامگیج زورگ ءَ انت ءُُ نہ اے وڑیں عدالت ءُُ قانون نوکیں چیز انت۔
1725 ءَ کراچیءِ یک کسانیں میتگے’’کوک‘‘کہ مرچی ایشی ءَ لیاری گوشنت۔بلوچی راجی سیاست بہ بیت یا لبزانکءُُ معشیت کراچی،لیاری ءِ جہہ منندیں بلوچاں وتی وس ءُُ واک ءَ مدام جہد کتگ ۔
بلوچی نبشتہی زبان ءِ اُمر کساس دو صد سال اِنت ءُُ پدا بلوچی ءِ جندءِ نبشتہ کارانی نبشتہی دؤرچہ ہفتاد سال ءَ گیش نہ انت۔پمیشکا مئے لبزانت ءُُ زانتکارانی کساس کمّ انت ءُُ ہمے زَنگ ہر وہد ءَ جنگ بیت کہ بلوچی زبان ءُُ لبزانک ایندگہ راجانی نسبت ءَ پُشت ءَ انت۔
بزانک ءِ یک مقصدے حیال ءِ درشانی انت اے حیال نبشتہ کارے وتی اندری مارشت بوت کنت یاکہ چاگرد ءِ استیں جیڑہ ءُُ جنجالانی باروانبشتہ کار ءِ رائے یا opinion،آ ایشی ءَ را لبزانکءِ کجام تہر یا ٹیکنیک ءَ وانوک ءِ دیم ءَ کاریت نبشتہ کارے وتی تب انت بلئے یک راستی ءِ ایش انت کہ لبزانک کار کہ ہر چیز نبشتہ کنت آ پہ وانوکاں یک کلہوئے یا کہ نوکیں حیالے پیداک کنت ۔
مئے لہتیں بلوچیں مردمانی نزّ ءَ تانکہ یک مردمے شاعری نہ کنت یا آزمانک ءُْ گِدارے نبشتہ نہ کنت آ لبزانکار گوْشگ نہ بیت ، ہمے گپ ءِ رَد کنگ ءَ ءُُ لبزانک ءِ تہا وتی نام ءِ درْج کنگ ءِ حاترا مردم کجام کجام ہیلہ ءُُ ٹگی ءُُ ٹوری آں نہ کن انت۔ پرچہ اے وڈیں مردم یک ٹوہیں لبزانکی بستارے داراَنت ءُُ ایشانی گلا ئی ءُُ ستا ءَ مردم دَم نہ بر اَنت۔
بلوچ زمین لُٹ ءُُ پُل ءِ چراگ جاہ یے جوڑ بوتگ کہ ادا زوراور ءُُ آہانی کاسہ لیس صدانی سالاں ورگ ءُُ چرگ ءَ انت ۔ مرچی باندا پاکستان ءِ میڈیا ءُُ رسانک دراں مشتاق رئیسانی نامی سرکاری بیوروکریٹ ءِے کرپشن ءُُ لٹ ءُُ پُل ءِ گپ بوئگ ءَ انت حالانکہ ہمے پاکستان ءِ میڈیا ہزاراں بلوچانی کُشگ ءُُ جونانی دور دیگ ءِ حبرانی باروا ترِکگے ہم نہ کنت۔
مرچیگیں انسان کہ اے دنیا ءِ تہا چہ کرناں ءَ نندوک انت یک بہشتے جوڑ کتگ۔ اے بہشت ءَ ہرچ زلورت ءِ ازباب بنی آدم ءِ دست رس ءَ انت۔ چہ سِنگ ءَ آس روک کنگ ءَ بہ گر تاں مروچی ’’ انفارمیشن ٹیکنالوجی ‘‘ بزاں معلوم داری ءِ دؤر ءَ مردم دیست کنت ءُُ ماریت کہ مروچیگیں جہاں چہ ہزاراں سال پیش ءِ جہان ءَ جتا ءُُ جلوناک تر انت۔ اے زیبائی ءُُ آسودگی ہما علم ءُُ زانت ءِ بدولت انت کہ آئی ءَ را ’’علم سائنس ‘‘ گوشنت۔