غلامی ءِ یک گچینیں تبے بیت،ہمے تب ءِ پشت ءَ آ مدام گوں بدواہ ءِ خنجر ءَ وتی ٹپاں ملم کنت پرآئیءَ مستریں بد بحتی ایش انت کہ آئی ءِ اے تب ءَ حاکم زانت۔لس مھلوک ءَ یلہ بدئے بلوچی ءِ سرپد ءُُ زانتکاریں مردم ہم بازیں ریاستی زمہ واری ءُُ ڈبہاں بلوچی ءِ اکیڈمیانی سرا لڑ انت چو کہ بلوچی ءِ ماں اسکولاں وانینگ،سیاہگ ءِ نہ ٹہگ،شاعر ءُُ لبزانتانی یکجاہ نہ بوہگ۔حیر اے گپاں انگت دردے پہ دو بلے بازیں مردمے اے ہم گوش ایت کہ ا کیڈمی شاعر ءُُ لبزانتاں کار ءُُ روزگار ہم بدئینت یا آہانی چکاں روزگار ءُُ کار بدیئنت۔اگاں اے نہ بیت گڑا آہاں چو بیعت المال ئیگ ءَ وظیفہ ءُُ زکوات دیئگ بہ بیت ءُُ اگاں ہنچش دات نہ کن انت گڑا اشاں ہما وہد ءَ دیئگ بہ بنت وہدے اشانی چک چورہ بنت یا چک،جند یا زال نادراہ بیت۔نوں مردماں اے چوں سرپد کنگ بہ بیت کہ دنیا ءَ آ کجام علمی یا لبزانکی اکیڈمی انت کہ شاعر ءُُ لبزانتاں کار ءُُ روزگار دنت یا وظیفہ ءُُ زکوات؟دنیا ءَ ہر جا گہ ءَ اکیڈمی ءُُ لبزانکی ءُُ علمی ادارگانی کار ہمیش انت کہ آعلمی ءُُ لبزانکی تک ءَ کار کن انت،آہاں گوں مھلوک ءِ لاپ ءَ سر ءُُ کارے نیست۔
صادق مراد ردانک مردم انت آئی ءَ ردانک ءِ پڈءَ باز کار کتگ۔ “پاسانی انگریں پاہار ” صادق مراد ءِ سیمی کتاب اِنت چدوپیش آئی ءِ ردانکانی دوکتاب چھاپ ءُُ شنگ بوتگ انت۔ ”ارسانی او لمب“ ءُُ”تاکریچ“۔نوکیں اے کتاب ءَ آئی ءَ وتی نوکیں نبشتانک نزآؤرتگ انت کہ آئی ءَ جتائیں وہد ءُُ موسماں نبشتہ کتگ کنت۔ آئی ءِ بی۔ایڈ ءِ وانگ ءِ دورءِ تروتاب ءَ بگرداں تو جیل نزرآبادءِ ایس۔ ایم۔ایس سروس ءَ۔ ایشانی تہا بازیں نبشتانک ہما انت کہ آئی ءَ مراگشاں ونتگ انت۔
(مڑہداریں شونکار!سرجن انت کشک ءُُ سر جن ا نت مردم“ منی لبزانکی اوتاگے کہ ایشی بازیں بہرے جتائیں تاکبند ءُُ تاکاں چاپ بوتگ۔ اے بہر پہ ساچینکءَ ندرانت۔ص۔ ص۔) بلوچی لبزانکی تاکبند ءُُ بلوچی زند
انسانی تب ء ُ چاگرد ءِ مانگیش اتگیں راہ ء ُ در ءِ درانگازی ءِ جہد ءِ منّت اِنت کہ منی دیمءَ ” The Children of darkness” ایر اِنت۔ اے یک انچیں گدارئے کہ آئی ءِ باروءَ تران ءِ نیّت ءَ ند دست ءَ اِنت، منا باور نہ کنت کہ من سوبین باں۔ پرچہ کہ ” تہاری آنی پسّگ ” ءِ واہند واجہ منیر احمد بادینی یک انچیں کتہ کاریں مردئے کہ آئی ءِ نویسانکءِ تہی مارشت ءَ یک سرپدی ایں جہد کارے لوٹ ایت کہ آئی ءِ جیڑگ ء ُ مارشتاں بوتک بہ کنت ء ُ من اے’ عمل ‘ ءَ نوکی گوازگءَ آں۔
ملک ءَ داں بنگالی است ات اَنت گڈا ملک واہند ءُ حاکمانی دلیل ءُ توجیل اِش اَت کہ ملک ء ِوسیلہ آبادی ءُ جاہ منندی ءِ بدل ءَ رقبہ ءُ پد منتگی ءِ زلورت سر ءَ بہر ءُ بانگ کنگ بہ بنت بلے وھدے بنگال سست ءُُ بنگلادیش بوت گڈا ملک ءِ ہمے حاکماں وتی توجیل ءُ دلیل بدل کت اَنت،ھما دلیل ءِ سرا کہ بنگال سندگ ءُُ دورا کنگ بوت گوں ھمے دلیل ءِ سرا بنجاہ گوں ایندگہ دمگاں (صوبہ) دیم پہ دیم بوت بزاں بنگال ءِ ھما گپ کہ بائد اِنت کہ ملک ءِ وسیلہ آبادی ءُُ جاہ منندی ءِ سرا بہر ءُ بانگ کنگ بہ بنت۔
نازک سید ہاشمی ء ُ بلوچی ء ِ اولی گدارانت۔سید ہاشمی ءَ1958 یا 1959 بنشتہ کتگ ات ءُُ پدا اشی ءَ را 1969 در جتگ ات۔ نازک ءِ کسہءَ سید ہاشمی وت جوش کنت: “ہمے رم ءُُ لچہاں د لگوش بوہگ ءَ پہ چمشانکے ءِ حاترا ایشانی پٹ ءُُ چارء گلائش بوتاں۔ ماں رم امبار ءِ یکے ہمے نازک ات۔ بیست تاکدیمی آزمانک یا داستانے ات۔۔” چر ے گپ ءَ پدرا بیت کہ نازک گدارء را سید ہاشمی ءَ بندرءَ یک آزمانک یاداستا نے درچ ءَ بنشتہ کتگ بلے اے آزمانک پدا ہوں گدارے بوت۔ اے بابتءَ سید ہاشمی نبشتہ کنت۔۔۔ “
انسانی چاگردءِ تہءَ لہتیں انچیں تمردیں مردم ودی بنت کہ آہاں دنیاءِ زلورت نہ بیت بلکیں پراہاں دنیاءَ کار کپیت۔ اے وڑیں بنی آدم زندمانءِ بنکی ارزشتءَ سرپد بوگءِ ھمراہیءَ اے زمینءِ سرا آئیگءِ وتی جندءِ مولءُ مراداں ھوں زان اَنت۔ دنیاءِ راجدپترءَ اگاں بچارئے ترا دو تہرءِ مردم دست کپیت۔ یکے ھما کہ آہاں بمب، تیرءُ توپگءُُ ٹوپ جوڑ کتگ اَنت کہ چریشاں ھمک روچ سدانی ھسابءَ مردمانی زندمان پلگ بوگا اِنت۔
سالے باریں چنت شیتان، شیتان ءِ قبر ءَ سنگ جنت ءُ کیت؟ پہ دوستے ءَ بلکیں جتتگیں پل مزنیں گپے بلے شیتان پہ پرے سنگ ءَ ھچ گلگدار نہ اِنت پمشگہ گوش انت کہ زانت مزنیں طاقتے۔ ھمک سنگ ءَ باریں شیشان چنچو قہقہہ جنت۔ مھلوک گل اِنت کہ شیتان ءِ چم ءَ سنگ جنت۔ شیتان دو ھنچو کہ یک چم اِنت ھر کس ءَ یک چم ءَ چارایت۔ ریا ءُُ رو نزانت۔ شیتان قہقہہ جنت کہ مردم آئی ءِ چم ءَ سنگ جنگءَ چنچو سفر بُراَنت ءُُُ کاینت۔
سرجمیں دنیا ءَ چوبیت کہ ہما مادن ہما ہنداں کہ درکیت آئی ءِ گیشتری بہر ہما ہندءَ را دئیگ بیت۔بلئے بلوچستان یکیں دمگ اِنت کہ سرجمیں پاکستانءَ درستاں چہ گیش مادن درکیت بلئے اے درچ ءَ بلوچستانء َ را ہچی دئیگ بوئگ ءَ نہ اِنت۔ہرچند کہ سارتی گیش بوہان اِنت بلوچستان ءَ گیس ءِ کمی ہم گیش بوہان اِنت بلئے اے بابت ءَ سرکار ءِ نیمگ ءَ ہچی کنگ بوئگ ءَ نہ اِنت۔ انوں سرشہر کوئٹہ ءِ نزیک تریں ہند قلات ءُُ خضدار ءَ ہم گیس سرکنگ بوئگ ءَ نہ اِنت۔حالانکہ قائمہ کمیٹی ءِ مجلس ءَ اے فیصلہ اوں کنگ بوتگ کہ بلوچستان ءِ کوٹہ گیش کنگ بہ بیت بلئے اے درائیں گپ ایوک ءَ زبانی کلامی اَنت ایشانی سرا عمل نہ بیت۔
ماں دگنیا ءِ وردنی ءُُ نوشگی چیزبے کساس انت بلئے لہتیں وردنی ءُُ نوشگی چیز است کہ شد ءُُ تن ءِ برگ ہمرئی ءَ درد ءُُ توشت ءِ ہم درمان انت۔ ہمے وردنانی تہا یکے ڈلگ انت کہ وشیں وردنے ءِ ہمرائی ءَ شریں درمانے ہم است انت۔ بلوچستان ءِ جوان تریں دہلانی تہا یکے ڈلگ انت کہ شش ماہ ءِ سرا جوڑ بیت۔ چونائی ءَ چہ گلہ ءَ باز دروشم ءِ ورگ جوڑ کنگ بیت چریشاں نگن،دانکو، سبزک، ہیرہ،بلوڈ، ءُ ڈلگ یاکہ موش جوڑ کنگ بیت۔
