چوناہا بلوچی زبان وَ میٹرک ءُُ ایف اے ءَ ہم یک اختیاری (آپشنل) مضمونے ءِ جہت ءَ وانینگ بیت بلئے اگاں کسے پی سی ایس ءُُ سی ایس ایس ءِ چکاس ءَ دیگ لوٹ ایت گڈا پرائی ءَ الم انت کہ آ بلوچی زبان ءَ ہم لازمی مضمون ءِ جہت ءَ بہ زور ایت۔ بلوچی ءِ اے مضمون ءَ لبزانک، لبزانکی دپتر ءُُ لبزانتانی پجار ءَ ابید تاریخ ءِ باروا جُست کنگ بیت۔

صادق مراد ردانک مردم انت آئی ءَ ردانک ءِ پڈءَ باز کار کتگ۔ “پاسانی انگریں پاہار ” صادق مراد ءِ سیمی کتاب اِنت چدوپیش آئی ءِ ردانکانی دوکتاب چھاپ ءُُ شنگ بوتگ انت۔ ”ارسانی او لمب“ ءُُ”تاکریچ“۔نوکیں اے کتاب ءَ آئی ءَ وتی نوکیں نبشتانک نزآؤرتگ انت کہ آئی ءَ جتائیں وہد ءُُ موسماں نبشتہ کتگ کنت۔ آئی ءِ بی۔ایڈ ءِ وانگ ءِ دورءِ تروتاب ءَ بگرداں تو جیل نزرآبادءِ ایس۔ ایم۔ایس سروس ءَ۔ ایشانی تہا بازیں نبشتانک ہما انت کہ آئی ءَ مراگشاں ونتگ انت۔

(مڑہداریں شونکار!سرجن انت کشک ءُُ سر جن ا نت مردم“ منی لبزانکی اوتاگے کہ ایشی بازیں بہرے جتائیں تاکبند ءُُ تاکاں چاپ بوتگ۔ اے بہر پہ ساچینکءَ ندرانت۔ص۔ ص۔) بلوچی لبزانکی تاکبند ءُُ بلوچی زند

انسانی تب ء ُ چاگرد ءِ مانگیش اتگیں راہ ء ُ در ءِ درانگازی ءِ جہد ءِ منّت اِنت کہ منی دیمءَ ” The Children of darkness” ایر اِنت۔ اے یک انچیں گدارئے کہ آئی ءِ باروءَ تران ءِ نیّت ءَ ند دست ءَ اِنت، منا باور نہ کنت کہ من سوبین باں۔ پرچہ کہ ” تہاری آنی پسّگ ” ءِ واہند واجہ منیر احمد بادینی یک انچیں کتہ کاریں مردئے کہ آئی ءِ نویسانکءِ تہی مارشت ءَ یک سرپدی ایں جہد کارے لوٹ ایت کہ آئی ءِ جیڑگ ء ُ مارشتاں بوتک بہ کنت ء ُ من اے’ عمل ‘ ءَ نوکی گوازگءَ آں۔

نازک سید ہاشمی ء ُ بلوچی ء ِ اولی گدارانت۔سید ہاشمی ءَ1958 یا 1959 بنشتہ کتگ ات ءُُ پدا اشی ءَ را 1969 در جتگ ات۔ نازک ءِ کسہءَ سید ہاشمی وت جوش کنت: “ہمے رم ءُُ لچہاں د لگوش بوہگ ءَ پہ چمشانکے ءِ حاترا ایشانی پٹ ءُُ چارء گلائش بوتاں۔ ماں رم امبار ءِ یکے ہمے نازک ات۔ بیست تاکدیمی آزمانک یا داستانے ات۔۔” چر ے گپ ءَ پدرا بیت کہ نازک گدارء را سید ہاشمی ءَ بندرءَ یک آزمانک یاداستا نے درچ ءَ بنشتہ کتگ بلے اے آزمانک پدا ہوں گدارے بوت۔ اے بابتءَ سید ہاشمی نبشتہ کنت۔۔۔ “

انسانی چاگردءِ تہءَ لہتیں انچیں تمردیں مردم ودی بنت کہ آہاں دنیاءِ زلورت نہ بیت بلکیں پراہاں دنیاءَ کار کپیت۔ اے وڑیں بنی آدم زندمانءِ بنکی ارزشتءَ سرپد بوگءِ ھمراہیءَ اے زمینءِ سرا آئیگءِ وتی جندءِ مولءُ مراداں ھوں زان اَنت۔ دنیاءِ راجدپترءَ اگاں بچارئے ترا دو تہرءِ مردم دست کپیت۔ یکے ھما کہ آہاں بمب، تیرءُ توپگءُُ ٹوپ جوڑ کتگ اَنت کہ چریشاں ھمک روچ سدانی ھسابءَ مردمانی زندمان پلگ بوگا اِنت۔

سالے باریں چنت شیتان، شیتان ءِ قبر ءَ سنگ جنت ءُ کیت؟ پہ دوستے ءَ بلکیں جتتگیں پل مزنیں گپے بلے شیتان پہ پرے سنگ ءَ ھچ گلگدار نہ اِنت پمشگہ گوش انت کہ زانت مزنیں طاقتے۔ ھمک سنگ ءَ باریں شیشان چنچو قہقہہ جنت۔ مھلوک گل اِنت کہ شیتان ءِ چم ءَ سنگ جنت۔ شیتان دو ھنچو کہ یک چم اِنت ھر کس ءَ یک چم ءَ چارایت۔ ریا ءُُ رو نزانت۔ شیتان قہقہہ جنت کہ مردم آئی ءِ چم ءَ سنگ جنگءَ چنچو سفر بُراَنت ءُُُ کاینت۔