آدمی ذات چہ بُندرءَ پاک ءُُ پلگار اِنت۔بَد کِرد نہ اِنت ،آ نشہ ءِ ہیلکار نہ انت ءُُ نیکہ زانتکارءُُ ندکار۔۔۔۔۔۔کُجام چاگردے ءَ کہ چم پچ کنت ہما چاگرد ءَ رُدوم زُوریت ءُُ وتارا نامے دنت۔آ نام شَرّیں نامے بہ بیت یا ھرابیں نام۔اللہ پاک ھمک آدمی ذاتءَ را یک بے بہا ءُُ گوھریں دادے دنت کہ آ داد ’’عقل‘‘ انت۔

چہ اے عقلءَ آدمی ذات دلوتءَ چہ جُتا بیت ءُُ آ یک سسّا یے ءِ واہُند بیت۔ہمے سسّا آئی ءَ را پہ زندءِ گوازینگ ءِ رہشونی ءَ کنتءُُ پدا جہد یک ہنچیں چیزے کہ آ دمی ذات ءَ را یک منزلے ءَ بارت ءُُ سر کنت۔ہمے رِدءَ من اؤں یک لبزانکی نودربرے ءِ جَہتءَ نودربرے آں ءُُ یک جہدے ءَ آں کہ لبزانکءَ پوہ بہ باں ۔بلے گوشانی نادراھی ءَ منءَ پہک دلپروش کُرتگ اَت، بلے جُہد نامیں چیزے اَست اَت کہ منءَ دلبڈی ءِ دات من پہ وت راہ یے بو شوہازءَ آں۔

1990ءَ من ماں خدابادان پنجگور ءَ واجہ عبدالغفور ءِے لوگءَ ودی بُوتگ آں ۔ منی کماشءَ منی نام نظام الدین ایر کُرتگ۔ 1996ءَ منءَ بے مُرادیں ’’پولیو‘‘ ءِ نادراھی ءَ گِپتءُُ منءَ اَچ دوئیں گوشاں کَرّ کُرت۔1997 ءَ ماں گورنمنٹ بوائز مزنیں وانگجاہءَ ’’داخلہ‘‘ زُرت۔ وانگءِ وہدءَ ہِچ وتی ماسٹر ءِ گَپّ نہ اِشکُتگ اِتاں، جُستءُُ پسّو وتی دپترانی(کافی) توکا نبشتہ کُرتگ اتاں۔

2004۔ءَ ماں ’’معمار نو لینگویج سنٹر‘‘ سراوان پنجگورءَ انگلش ءُُ ریاضی ءِ داخلہ زُرتگ اَت۔سنٹر ءَ وانگ ءِ وہدءَ شرّیءَ سرپد بوتگ اِتاں۔پمیشکا استاد جمیل منءَ دیم پہ دیم وانینتگ اَت۔ داں دو سال سنیٹر ءَ وانتگ اَت۔2007ءَ ماں تسپءِ مزنیں وانگجاہ ءَ میٹرکءِ چکاس دات۔میٹرک ءِ چکاسءَ پد چتکان بازار پنجگورءَ ماں ’’شاھوانی‘‘ گُددوچ(درزی)ءِ دکان ءَ شاگردی بنا کُرت۔داں یک سالے اودا شاگردی کُرت۔لہتیں ماہ وت کارءُُ روزگار کُرت، کلدار ءُُ زَرّ کمائینت۔ درزی ءِ سیزن ءِ وہدءَ سراوان ایرانءَ دو ماہ کارءُُ روزگار کُرت۔

چہ سراوان ایرانءَ واتر پنجگور اَتک آں ۔ چہ ایرانءِ آہگءِ وہدءَ پنجگورءِ بازارءَ لھتیں درزی ءِ ساز ءُُ سامان بہا زُرت ایرانءِ سیمسرءَ یک درزی ءِ دکانے پچ کُرت۔اُودءَ اکرم ذاکر نامی جوانیں شاعرے اَست اَت۔ آئی ایرانءِ سیمسرءَ پہ وتا ٹاپجاہ(حجام) ءِ دکانے پچ کُرتگ اَت۔ وہدے من آئی ٹاپ ءِ دکان شُت آں ہمے وہدءَ من گوں آئی بلوچی وانگءِ باروا گَپّ ءُُ ترْان کُرتءُُ گُڈّ سرا من گوْشت کہ منءَ بلوچی وانگءُُ زانگ ءِ باروا سرسوجءُُ سکین بدئے ۔

آئی منءَ گوْشت کہ کجام وہدءَ کہ کائے بیا ترا بلوچی وانین آں ۔من سُہبءِ سرا وتی درزی ءِ دکان ءَ شُت آں کار کُرت ءُُ مغرب ءِ وہدءَ من آئی ٹاپءِ دکانءَ پہ وانگءِ ھاترا شُت آں ۔آئی منءَ بلوچی وانگی(کتاب) ’’درونت‘‘ دات۔ من ہمے وانگی آئی دیمءَ ونت ءُُ من لہتیں گالانی بِزانت نہ زانت ءُُ پوہ نہ بُوت آں ،گڑا آئی منی دپتر(کافی) ءِ تہءَ گالانی بزانت نبشتہ کُرت اَنت۔

من آئی گوْرا داں دو ماہ ونت۔بلے منءَ پہ بلوچی وانگءَ ہچ ہئیلکاری نہ رَست۔ بزاں من تہنا گالانی بزانتاں پوہ بوت آں دگہ ہچ نبشتہ ءُُ نبشتہ رہبندءَ پوہ نہ بوت آں۔وہدے چہ ایرانءَ واتر پنجگور اَتک آں ،ہمے وہداں من زانت کہ سنگت امتیاز بخش ’’حاجی عبدالقیوم کتابجاہ سراوان ‘‘ بلوچی وانگ ءِ بَہر زُرتگ ۔ یک روچے من گوں امتیاز دُچار کَپت آں ،گڑا آئی منءَ لہتیں تاکبند سہ ماہی ’’رُژن‘‘ ءُُ یک ’’لبز بلدے‘‘ سوگات دات ۔من چہ آئی تاکبندانی زُورگءَ منّت گِپت۔

اے تاکبند من لہتیں وہد ونت آں بلے انگت من ءَ سرپدی نہ رَستءُُ من پوہ نہ بُوتاں تہنا ہما سیائیّانی من وانگ زانت بلے نہ آیانی بزانت نیکہ آیانی مول ءُُ مراد ءَ پوہ بوت آں ۔ 2017ءِ گُڈّ ی ماہءَ ماں حاجی عبدالقیوم کتابجاہ ءَ بلوچی وانگءِ بَہر زُرت ۔اُودءَ یک جوانیں اُستادے اَست اَت نام ءِے اعجاز جنگی اَت۔آئی گوْرا من شُت آں کہ منءَ بلوچی وانگ ءِ ہُبّ ءُُ واہگ اَست ،من وانگ زان آں بلے من ہچ پوہ نہ باں کہ چے نبشتہ اِنت۔

ءُُ من وت ہچ نبشتہ کُرت نہ کن آں ۔گڑا اعجاز جنگیءَ منءَ گوْشت کہ تو چے ہئیل کنگ لوٹ ئے؟ من گوْشت کہ من لوٹاں وہدے من بلوچی وانگی واناں من بزان آں کہ ایشانی مولءُُ مراد چی اِنتءُُ من نبشتہ کنگ بزان آں ، بلے من چہ دوئیں گوشاں کَرّ آں ہچ اِشکُرت نہ کن آں۔آ منی کَرّیءِ سرا کمو جیڑگءَ لَگّت رندءَ منءَ گوْشت ءِے باندا بیا ترا وانین آں ۔

ایندگہ روچءَ آئی منءَ دیم پہ دیم دپترءِ تہءَ بلوچی نبشتہ ءِ ’’بُنرہبند‘‘ءِ باروا جوانیں وڑے ءَ سرءُُ سوج دات۔آئی وانینگءِ مستریں جوانی ایش اَت کہ اگاں آئی منءَ کجام چیز کہ وانینت گڑا آئی ہما تیوگیں گَپّ ءُُ کاراناں سرجمءَ منی دپترءِ تہءَ نبشتہ کُرت اَنت رَندءَ من ہما چاراِت آں گڑا پوہ بُوہان بوت آں۔ 

باز آسانیں پیمے ءَ منءَ نبشتہ کُرتءُُ دات کہ من یک یکءَ پوہ ءُُ سرپد بُوہان بوت آں۔من مدام مغرب ءِ وہدءَ وتی وانگءِ ہاترا حاجی عبدالقیوم کتابجاہ ءَ شُت آں ۔ اے میانءَ جاور اوں نگیگ اِتاں ، بلے منءَ منی ہُبّءَ جاورانی نگیگی چیر داتگ اَت۔استاد اعجاز جنگی چہ فٹبال ءِ کلبءَ کیت منءَ وانگءُُ زانگ ءِ باروا جوانیں سوج ءُُ سکین دنت ءُُ عشاء ءِ بانگءِ وہدءَ چہ استادءَ منّت گِرآں واتر لوگءَ رواں۔

1996 ءَ بِگر داں روچِ مرچی من دوئیں گوشاں چہ نادراہ آں ،منی گوش کَرّ اَنت۔بلے منی عقل ءُُ زِہن سلامت اَنت اللہ پاک ءِے شُگر اِنت۔ حاجی عبدالقیوم کتابجاہ ءَ واجہ ہُدا ءَ پہ من جوانیں استادے نسیبءُُ کِسمتءَ کُرت۔

اے منی اولی نبشتانک اِنت کہ پہ گُلیں وانوکاں ندر اِنت۔منءَ اے باور نہ بُوتگ کہ من چو نبشتہ کُرت بہ کن آں۔ اگاں رَدی چیزے اَست شمے سرءُُ سوج پہ سرءُُ چم ءُُ شمے دلبڈیانی ودار اِنت منءَ۔