بلوچی شاعری ءِ بندات: بلوچی روایتانی مطابق ءَ بلوچی شاعری بندات شہ 1450 بوتگ۔بلوچی زبان نوشتگ 1840 ءَ رند بلوچستان ءِ سرا انگریزانی قبضہ ءِ رند بوتگ کہ انگریزاں وتی مراد و مقصدانی واستہ بلوچی نبشتہ و وانگ ء ِ نیمگء ِدلگوش گور داتاے ردءَ 1874ءَ گلیڈ سٹون ءَ بلوچی “ہینڈ بک ” 1875 ہنوزامءَ “بلوچی نامہ ” رد و بند دات۔پدا 1877 تہا رچرڑ برٹن ءَ وتی “سفر نامہ سندھ “نوشتانک ءِ تہا سے بلوچی شعر مان کت۔

1850تاں 1880 ایل ڈیمز ءَ بلوچی شعر نزآرتاں شہ آیاں لہتیں شعر جنرل ایشیاٹک سوسائٹی ءِ تہا شنگ کناینتاں 1891 تہا ایل ڈیمز ءَ شہ بلوچی شعراں لہتیں کسہّ رد و بند دات و “بلوچی ٹیکسٹ بک”شنگ کنائینت۔1904ء شہ لاہورءَ “دی بلوچ ریس” چھاپ و شنگ کنائینت۔ 1905 ءَ لانگ ورتھ ڈیمز ءَ بلوچی کلاسیکی شاعری یے لہتیں بھر رد وبند دات ءُْ نبشتہ کت و لندن فوک لور سوسائٹی گلاسکو یونیورسٹی پریس ء َ ” دی پاپولر پوئٹری آف بلوچیز ” ئے نام ء َچھاپءْ ُشنگ کت۔

شاعری او کاروان بلوچی شاعری ء ِبن ھشت میر چاکر ءِ دور ایر کنگ بوت۔ بلوچی لبزانک ء ِ تہا شاعری چہ درستاں کہن تریں ہمے شاعری انت ہمیشی برکت ءَ جنگی اھوال یا بازیں اھوال واستہ رستگ انت بلوچ قوم مدام جنگانی آماچ بوتگ انت پہ وتی ایمنی ء ِ واستہ آیاں مدام ازت ء ِ پاسداری کتگ۔میر چاکر ء ِ دور چہ پانزدہمی و شانزدہمی صدی بلوچی شاعری ء ِ دور زانگ بیت۔ایشی ءَ ساری الم شاعری بوتگ انچو کہ زبان ء َبوئگءَ چہ شاعری ام جوڑ بیت۔

بلوچی شاعری ء ِ سے مزنیں دور::بلوچی شاعری ماں سہ (3)مزنیں دورانی تہا بہر بیت۔اولی دور ء َقدیم بلوچی شاعریء ِ دور انت ء ْایشی ء ِبندات شہ میر چاکر خان رند ء ِ دور بوتگ۔اے دور شاعریء ِ داستانانی دور زانگ بوتگ گیشتریں شعر مزنیں داستان انت کہ تاریک،ھالت،جنگء ُجدل،مہر و مھبت،دورستیء ِنامداریں کردارانی بابتء َگشگ بوتگ انت۔لہتیں گشاں بالاچ ء ُشے مرید شائر بوتگ انت۔۔بلے گہرام ءَ چاکر شائر نبوتگ انت۔کواھنیں بلوچی شائر میر چاکر،بیبگر،جاڑو،گاراناز،شے مرید،ھانی،حمل،مہناز،عومر،مرگو،ازت،دودا او دگے بازیں بوتگ انت۔اے دورے ء ٍمزنیں شائر شے کلاں،شے عیسء،شے مرید بوتگاں۔جنگی شاعری ما سرپد انت۔جنگی شاعری تہا بلوچ راج ی ءِ سرمچاری،بہادری،گیرت بابتء َبوتگ انت۔ عشقی شاعری انچو کہ للہ گراناز ءَ مہرداستاں،شے مرید ءُُ ھانی،شہداد ء ْمہناز

دوئمی دور:: بلوچی شاعری ءِ دوئمی دور بندات نصیر خان اول ءِ دور زانگ بیت۔ نصیر خان اول 1747بگر تاں 1795 کلات حاکم بوتگ۔بازیں جنگ ء ْچوپاں پد بلوچاں پہ وت ءَ ملک ِٗٹاھئینتگ ات۔اے ملکء َجوڈکنگء َپد ہمے دورءَ جنگی شاعری باز کم او اصلاھی و عاشقی شائر گیش بوتگ۔
دوئمی کاروان: ملاپازل۔ملا قاسم مست توکلی فیصل فقیر۔ازت پنجگوری۔ملا ابراھیم باھوی۔ملا بوھیر ءُْ ملا بہرام۔

سیمی کاروان: ایشی تہا رحم علی۔جوانسال بگٹی،ابراھیم شنبہانی، رستم،خان لہڑی،بجار مری ملا اسماعیل،ملا باری۔دوئمی کاروان ء ِشائرانی دورءِ شعری دروشم سک باز بوت سر سوج تاریک،راج شناسی ءُْ راج پلگاری ءِ اھوال اواربوتگ انت۔

سیمی دور: سیمی دورے ام سے 3 کاروان انت۔اولی کاروان ء ِمیر گل خان نصیر،آذات جمالدینی،ابدالحکیم حقگو،قاضی رحیم صابر،محمد حسین عنقا،میر عیسء قومی,شوکت ندیم ، محمد اساق شمیم،انور قحطانی،سید ظہور شاہ ھاشمی،ملک سعید، جمعہ کلانچی،ادم حقانی،پیرل زبیرانی،حکیم خدائی رحیم،غوث بخش صابر،عبدالرحمان غور،میر پٹھان خان دگے بازیں گون انت۔۔ ظہور شاہ ہاشمی:, غزل۔(دستونک) ء ِاستاد زانگ بیت۔۔

دوئمی کاروان:, ایشی تہا مراد ساحر،عطا شاد،احمد ظہیر،صدیق ازات،کریم دشتی،غوث بخش صابر،مومن بزدار،مراد آوارانی،مینگل خان مری،اکبر بارکزئی،ملک طوقی دگے ہم بازیں اورانت۔

۔۔سیمی کاروان:, سیمی کاروان ءِ تہا بشیر بیدار، جی ار ملا،ظفر علی ظفر،غنی پرواز،ممتاز پیرل،غلام پاروق محمد بیگ،مبارک قاضی منظور بسمل ، پضل حالق منیر مومن ءِ نام گوگ بیت۔اے کاروان ءِ سروک بشیر بیدار انت۔ اے شائراں پہ غزل،نظم اے دگہ کارانی واستہ زبان واستہ باز کر تگ اگاں یک شاعرے ہمنچو شرتر بہ بیت راج ہمنچو دیمرائی کت کنت۔