|

وقتِ اشاعت :   December 22 – 2019

انسانی تب ء ُ چاگرد ءِ مانگیش اتگیں راہ ء ُ در ءِ درانگازی ءِ جہد ءِ منّت اِنت کہ منی دیمءَ ” The Children of darkness” ایر اِنت۔ اے یک انچیں گدارئے کہ آئی ءِ باروءَ تران ءِ نیّت ءَ ند دست ءَ اِنت، منا باور نہ کنت کہ من سوبین باں۔ پرچہ کہ ” تہاری آنی پسّگ ” ءِ واہند واجہ منیر احمد بادینی یک انچیں کتہ کاریں مردئے کہ آئی ءِ نویسانکءِ تہی مارشت ءَ یک سرپدی ایں جہد کارے لوٹ ایت کہ آئی ءِ جیڑگ ء ُ مارشتاں بوتک بہ کنت ء ُ من اے’ عمل ‘ ءَ نوکی گوازگءَ آں۔

تچک ایش اِنت کہ بادینی ءِ نویسانکانی وانگ ءَ ساری ابیتکی ءِ زر ءِ چول پوہ بوئگی اَنت۔ اِنچو سرپد بوئگی اِنت کہ فرائیڈ ءَ پرچہ تب زانتی ءَ} {Psychology وتی لیکہ دیم ءَ آؤرتگ اَنت ء ُ ابراہیم انوگیں زمانگ ءَ پرچہ تب زانتی ءِ رازاں گیشّینگءَ اِنت ء ُ اے ہم زانگی اِنت کہ دزرسیں مردمےءِ بے دزرسیءِ آماچی چی اِنت ء ُ پرچہ اے امبروز ءِ چست ء ُ ایرانی تہا بے وسی ءِ ترسءِ آماچیں مردم وتی گیشّینگءِ جہد ءَ ابرمءَ شموش اَنت۔ اسل ءَ ای دُرست بادینی ءِ نویسانکانی جلوہی رنگ ءَ درانگازاَنت۔

بلوچ نویسوکانی ء ُ اُرت چاری ءَ گدار نویسانی وتی وتی تونگریں تب ئے کہ جائے تہی زور ء ُ جبرانی آماچ اِنت ء ُ جائے ڈنّی جیڑھانی پگرءَ اِنت، بلّے کہ گدار نویسی ءِ اوّلی لوٹ نویسوک ءِ تہی تمردی، پیسلہ سازی ء ُ وتی ’انفرادیت‘ ءِ لگت مالیں پجّارءِ رکّینگ اِنت، بلے بازیں گدار نویس گیشتر جاہاں وتی لوٹ ء ُ گرزاں پیلو نہ کنت۔منا منیرءِ ہپتاد ء ُ ہپت گدانی تہا ’تہاری آنی پسّگ‘ ءِ سرا نبشتہ کنگ پمیشکہ جوان تر لگّ اِت کہ اے گدار ءِ جہگیری دروشمے گنچگءَ کئیت ء ُ وانگ ءَ پد مردم انچو سما کنت گشئے بادینی ءِ درانگازی گدارئے۔اے ناول منیرگونگیں انچیں دزرسیں مردمانی زند جاورحالاں درانگازیت یا درانگازگ ءِ جہد ءَ کنت۔ آ ہانی ھیال دگے وڑ تلب کنت ء ُ آہانی مارشت دگراَنت۔

اے گدارءِ مزن کارست چہ کیچ ءَ سیادی داریت۔ یک نیم گریبیں لوگے ءَ چہ در کئیت ء ُ ادب ء ُ لبزانک ءِ دوستے بیت ء ُ لوٹیت کہ لکچرارے بہ بیت، گوں وانگ ء ُ زانگ ءِ کشک ءَ بندوک بہ بیت۔ بلے رند ترءَ آئی ءِ ھیال مٹّ انت ء ُ پاکستان سول سروسز ءِ چکاس ءَ پاس کنت ء ُ D.M.G ءِ تہا بیت۔یک روچے شراب نوشگ ءِ وت ء ُ دگے دو سنگت نندوک بنت کہ گپّ گپّ ءَ نہ وشّیں گپّے بیت ء ُ یکّے جنگ بیت۔ پدا بہتام ءَ آ دوئیں دزگیر کنگ بنت۔ چوشکہ ملام مزن کارست ءِ نہ بیت، پمیشکہ سالے کپّے ءَ زندان ءَ پد یلءَ بیت۔ آئی ءَ یک دوستے ہو ں بیت کہ کوئٹہ کینٹ ءِ نندوک بیت۔ اِشانی نیام ءَ نزّیکی تاں دیراں بیت۔ مز ن کا رست ءِ اڑء ُ جنجال ءِ روچاں ملک ءَ مارشل لاء لگّ ایت۔ آ پدءَ جست ء ُ پرس ء َ توار جنگ بیت۔ گڈسرءَ آئی ءِ روچکار’بحال‘ کنگ بیت ء ُ وت ء ُ آئی ءِ دوستدار یک نیادے ءَ ھیالانی زر ءَ اوژناگ ءَ لگّ انت۔اے گدار ءِ بن گپ جوان درچنگ بوتگ۔ مزن کارست ءَ را تب زانگی جیڑھانی آماچ کنگ بوتگ ء ُ زندمانی ءَ پیچ ء ُ تاب جوڑ کنگ بوتگ۔

دیم تر ءَ، تب زانگی چیدگ ءَ{Psychological prospect} چارگ بہ بیت، اشّی ءِ مزن کارست سگمنڈ فرائیڈ {Segmund Freud}ءِ لیکہ آنی منّوگر ء ُ کارداراِنت۔ اے گدار یک انچیں دروشمے ءَ بنا بیت ء ُ دیم ءَ روان کنت کہ فرائیڈ ءِ لیکہ “Psycho-analytical theory” ءِ تا حدّے ءَ راست بوئگ ءِ نزیک ءَ بیت، بلّے کہ کارست ءَ گوں اے لیکہ ءِ گام پہ گامی جنزءَ گوں ھچ سیادی نیست۔ بلے، منیر احمد بادینی اسل ءَ پالو ءِ {Behaviorism}ء ُ پروفیسر البرٹ بنڈوراءِ {Social Learning Theory} ءِ پدّرائی ءَ کنگ ءَ انت ء ُ یونگ ء ُ ابراھیم ءِ لیکہ آنی آسر ءَ آرگ لو ٹ ایت۔

دومی نیمگ ءَ تب زانگی، ھب زانگی ء ُ چاگردی جیڑھانی آماچیں مزن کارست تہاریا نی پسّگ جوڑ بیت، آئی ءَ انچو سما بیت کہ تہنائی ء ُ تہاری ہمائی ءِ راستی ں بگل ءَ چے دراتکگیں ناپرمانیں چیدگ اِنت۔مزن کارست وتی سرءَ ہرگوستگیں نوبت ء ُ سر گوستاں وتی تب زانگی جیڑھ سرپد بیت، بلے مستریں جیڑ ھ ایش اِنت کہ اے جیڑھ بے گیِش اَنت۔

بادینی وتی اے گدار ءِ تہا یک آئیڈیلزم ءِ ہم گپّ ءَ جنت کہ آئی ءَ ہچ وڑیں زور ء ُ تاگتانی پابند نہ کنت، بلے اسل ءَ اے آئیڈیلزم بادینی ءِ تہہ ءِ مردم ءِ چم ّ ءَ ہما ازلی دنیا اِنت کہ یک دروری دروشم ءَ انت، آئی ءِ ھیال ءَ یک اِتو پیا ے جوڑ انت کہ آئیءِ ڈّنی دنیا ءِ سنگارءَ کنت۔ واجہ منیر احمد ہمے آئیڈیلزمءِ اندر ءَ ہما گپّءَ گشگ لوٹایت کہ آئیءِ نویسانکانی تیوگیں مچّی ءِ پدّائیءَ کنت ء ُ مینر ءِ نویسگ ءِ ڈول انچو گیش انت کہ آ لو ٹ ایت مردم چہ تہہ ء ُ ڈنّ ءَ یک ڈول بہ بیت ء ُ ہر چی کہ آ توک ءَ انت، با ئد انت وتا ہما وڑ پیش بدار ایت، } بلّے کہ اگاں راستی ءَ گوں دیم پہ دیم بیت، مردم اے وڑ کنگ ءِ گنجائش ءَ نہ دار ایت {۔دیم تر ءَ، بادینی وتی کارستاں دود ء ُ ربیدگانی پروشگ ءِ نیمگءَ بارت۔ انچو سما بیت کہ نویسوک وتی دوداں گوں مڑگ لوٹ ایت ء ُ قبائل ء ُ ٹکّاں چے دلپُروشی ءِ آماچ انت۔

” تہاری آنی پسّگ ” ءِ تہا تکنیکی جیڑھانی جاگہ ہم است۔چشکہ آئی ءِ لہتیں چیزانی دراج کشّگ ء ُ انچو سما بوئگ کہ گدار ءِ وانوک نوک زبان ءَ گوں شنا سا بوئگءَ انت۔ پہ درور آ تاک دیم ۲۶ ءَ dating ءَ انچو درانگاز کنت ء ُ دگے یک جاہے کارست ءَ کتابے دیم ءَ انت ء ُ T.V ہم ہلّگ ءَ انت ء ُ کارست ءِ ھیالT.V ءِ نیمگ ءَ نہ انت ء ُ انگہ ھالے ءَ سہی بیت۔ دگے جاہے ءَ مزن کارست چہ کراچی ءَ اردو ادب ءَ ماسٹر کنت،بلے دیم تر ءَ آ انچو پیش دارگ بیت گشئے کوئٹہ ءَ ماسٹرے کتگ،پرچہ کہ آ کوئٹہ ءِ درائیں دمک ء ُبازارءَ زانت ء ُ اے زانگ ءِ پّشدر وانگ ءِ واستہ آئگ درانگاز کنگ بیت۔ دگے یک گپّے کہ گوں گدار نویسی ءَ سیادی نہ دار ایت، آ ایش انت کہ ” تہاریانی پسّگ” گدار ءِ تہا دری زبانانی لبز کارمرزی کمّے گیش بوتگ، بلّے کہ باز جاگہاں بلوچی لبزاں جاگہ ء ُ ڈول است انت۔ اے بوت کنت نویسوک ءِ زیادگیں وانگ ء ُ زانگ ءِ رنگ انت ء ُدری زابانانی لبزانکاں گیشتر نزّیکی ءِ سبب انت۔

گدار نویسی ءِ آرٹ ء ُ تکنیک ءِ وتی لوٹ ء ُ گرز انت۔ اے نویسوک ءِ پلاٹ درچنگ ءَ بگر تاں ایلہ آنی سازی ء ُ دمبی، ء ُ رد ء ُبند ءَ درا، دُراہ گیشّینگ لوٹ انت۔ منا بادینی ءِ ایلہ سازی ء ُ دمب پہ دمبیء ُ رد ء ُ بند دیگ ءِ تکنیک سک جوان لگّ ایتء ُ بادینی ءِ دگے یک جوانیں کارے کہ ایلہ ء ُ واقعہ انچو درانگاز کنت کہ گشئے اے اسل ءَ یک سر گوست ئے۔ ادا مجبوری ءَ درور غنی پرواز ءِ ایلہ آنی درانگازگ ءِ تکنیک ءِ دیگ کپ ایت کہ واجہ ءِ گدارانی گیشتر واقعہ درانگازی وت جوڑین لگ انت۔ایلہ درانگازی ءِ دگے یک کتہ کاریں گدار نویسے ڈاکٹر حنیف شریف انت ء ُ مینر ء ُ حنیف ءِ ایلہ درانگازی وتی وتی جتا ایں اسلوب انت۔

” تہاری آنی پسّگ ” بلوچی لبزانک ءِ یک گچین گدارےءِ رنگ ءَ انت، بلے چوش کہ بادینی ءِ ہپتاد ء ُ ہپت گدار کسانیں مدّتے ءَ لکّ انگ انت، پمعشکہ وانوک ءَ منیر احمد ءِ گدارانی theme ءِ نزیکی پریشان کنت۔ بادینی ءِ گدار ” تہاری آنی پسّگ ” ء ُ ” میری ءِ بُرج درا انت”ہر دو }بلکیں دگے ہم{ انچیں ناول انت کہ اشانی کارست وت گار انت،بلے دگر ءِ شوہازءَ درکپتگ انت، بلّے کہ زندگی کسانیں وشّی آنی تہا انت۔۔۔انسان ہمے ساہتاں ببا دنت،نو سما کپ ایت ئے ء ُ کارست ہمے انسان ءِ دروشمءَ bad path ءِ آماچ گندگ ءَ کا ینت۔ اگاں واجہ بادینی گدار نویسی ءِ زر ءَ اوژناگرءِ رنگ ءَ دور بہ کنت ء ُ وتی راہ ء ُ دران بہ مٹّینیت، بلکیں ندارہ کنوکاں آئی ءِ نوکیں دروشم وتی نیمگ ءَ گیشتر بہ ژپّ انت۔

اِشّی ءِ چے اے بیت کہ ھیال مٹّ انت، گدار پزّور تر بنت۔گڈسر ءَ اے منّگی انت کہ بادینی ءِ اے پڑ ءِ آہگ ء ُ” تہاری آنی پسّگ “، ” چیف پروٹوکول آفیسر ءِ ارمان”، ” نپس کشّیں ساہت”، ” شال ءِ گلیں بازار” ء ُ انچیں دگے گدار بلوچی لبزانک ءَ گیش کنگ آئیءِ مستریں جہد انت ء ُ اے بائد انت ستا کرزگ بہ بیت۔