|

وقتِ اشاعت :   December 29 – 2019

لبزانک زِندءَ پد جنت، ایشی ءَ گوناپ دنت ءُُ ٹہلءُُ سینگار کنت۔۔۔۔اے رنگیں لیکہ ءِ رِدا ساچشت ءِ مزنیں درجہ یے۔ منی زانش ءِ حساب ءَ بلوچی لبزانکءَ شیئر ءِ دروشم ءَ وتی حق پیلو کُتگ ءُُ مرچی بلوچءِ راجدپتر ءُُ آئی زبان ہمے ساچشتانی منّت ءَ رَک اِتگ اَنت۔ اے رِدا پہ ردانکی لبزانکءَ ہمینچو زہم جنئگ بہ بیت منی حیال ءَ کم اِنت۔

پرچاکہ ما لبزانک ءِ کوپگاں ہمنچو چاگردی ءُُ لیکہی ڈبہ لڈ ءُُ بار کُتگ کہ آئی ءِ ساچشتی ءُُ اِزمی دروشم ءُُ بیسہ ءِ سان ایر جیگ بوتگ مرچی ما شیئر ءُُ ساچشت ءِ یکیں چاگردی شعبہ زُرتگ ءُُ مزن کُرتگ۔ اے رِد ا باید اِنت کہ لبزانک ءِ ساچشتی ءُُ اِزمی گوناپ پدجنگ بہ بیت ءُُ آئی ءَ را گوں اِزمی کیلواں تورگ بہ بیت۔ اے درسیں ریفارم ءُُ پدجنگ ءِ عمل ءَ لبزانکی تاکبند ءُُ لبزانکی ادارہ کن اَنت۔۔۔۔پرچا کہ تاکبند ءُُ ادارہ مردم جوڑ کُت کن انت۔

1949ءَ ریڈیو پاکستان کراچی گوں وتی 45منٹ ءِ مراگش ءَ لبزانک ءَ را شریں پتر ءُُ پلیٹ فارمے دنت۔ہمے پترءِ منّت ءَ فروری 1951ءَ ماھتاک ”اومان“ ءِ پیمیں تاکے بازیں نبشتہ کار ءُُ شائرے دیما کار ایت۔

اے زمانگ ءَ بلّے کہ شائری ءُُ رِدانک ءِ اِزمی تونگری ءُُ لبزانکی زبان ھمنچو نزور بیت کہ ساچشت ءِ راستیں دروشم نہ گواہ ایت۔ بلے ما گند یں 1962ءِ ”ورنا وانندہ گل“ ءِ لبزانکی پتر ”بلوچی لوزانکی دیوان“ ءِ نگدی ءُُ علمی کاراں بلوچی لبزانکءِ تچک ءُُ راستیں گوناپ دوبر پد جتگ ءُُ مزنیں ساچشتکار دیما آؤرتگ۔ اے ریفارم ءِ رؤئشت گوں لبزانک ءِ وانگ ءُُ وانینگ ءِ سوب ءَ دیما کئیت۔

مرچیگیں زمانگ ءَ لبزانک ءِ جیڑہ وداِتگ ءُُ ڈبہ گیش بوتگ اَنت۔۔۔۔ءُُ مئے لبزانکی ادارہ یکءُُ دو کار ءَ دزگٹ اَنت۔ یکے کتاب ءِ چھاپگ ءُُ دومی یک ءُُ دو نبشتہ کار ءِ سالروچ ءِ دارگءَ۔پمشکہ روچ پہ روچ جیڑہ ودّان اَنت۔

بلوچی کتاب نہادی ءَ ایر نہ بنت۔۔۔۔۔ بلوچی کتاب ءِ وانوک کم بوتگ اَنت۔۔۔۔۔ بلوچی لبزانک ءِ ہستیں دروشم ءِ سرا بے سریں ایراد ءُُ پروپیگنڈہ گیش تر اِتگ اَنت۔ عملی لبزانک ءَ چہ گیش لیکہانی سرا تیوگیں شپ ءُُ روچ زوال بوّگا اَنت۔

یک روچے مئے مزنیں اسکالرے بلوچی کلاسیک شائری ءِ سرا گپ ءَ اَت کہ ”مئے تیوگیں بلوچی شائری دست ءَ نہ کپتگ ءُُ اے آئیءِ سیمی بہراِنت کہ مئے دست ءَ کپتگ ء باید اِنت ما وتی کوہنیں شاعریءَ پد بہ جنیں۔۔۔۔۔۔۔ءُُ اے وہدی بلوچی کوہنیں شائری ءِ دروشم ہما ”کروس ءِ دُمب“ ءِ وڑ ا اِنت کہ کروس گار اِنت ءُُ تہنا آئی ”دُمب“ زاہر اِنت“۔ اے راست اِنت کہ بلوچی تیوگ ءَ پد جنگ نہ بوتگ بلے اِدا یک جُستے پاد کئیت کہ ہمے کہ مارا دست کپتگ گُڈا ماھمیشی ءِ سرا چے پیمیں کار کُتگ ءُُ کنگ ءَ ایں۔۔۔۔موتک ءِ آرگ ءُُ لیکہانی شام ءُُ سبارگ ءِ بدل ءَ ”عملی کار“ ءِ نیمگا پرچا نہ رویں۔۔۔۔؟پہ درورہمے دست کپتگیں شیئراں چہ اے رنگیں کار بکنیں۔

اے شائری ءِ زمانگ ءَ دنیا ءِ لبزانکءَ اِزم ءُُ شیئر ءِ جاہ ءُُ مقام کجام بوتگ؟
اے زمانگ ءِ شائری ءِ زبان ءُُ اِزمی کیلو گیشنگ بہ بنت۔
اے زمانگ ءَ کجام کجام شیئری دروشم ءُُ تکنیک کاربندگ بوتگ اَنت؟
اے دور ءِ شیئر ی رؤئشت ءُُ شیئری اِزم ءُُ مرچی ئیں شائری ءِ سیادی چی اِنت؟
اے زمانگ ءِ دست کپتگیں شیئر سرجم ءَ کلاسیک گُشگ بہ بنت یا لہتیں گچینی ئیں گیشنگ بیت؟
اے شائری ءِ سرا پٹ ءُُ پول بوتگیں کار چنچو دلجمیں اَنت؟
اے شائری چنچو اِزمی ءُُ ساچشتی شاہیمءَ تورگ بوتگ ءُُ ایشی اِزمی تونگری ءِ کساس چی اِنت؟

اے ھنچیں بُنکی کار اَنت کہ اے زمانگ ءِ شائری ءِ پد جنگ ءِ مستریں کار گُشگ بنت۔ بلئے ما تیوگیں وہدءَ پہ لفاظی، بٹاک ءُُ چاگردی لیکہانی پاسداریءَ ببا دیگا ئیں۔ پہ درور ”کروسءِ دُمب“ ءِ پُشت ءِ کپگ ءِ بدل ءَ ما دگہ نکینک ءُُ کروس چی ءَ مدار یں ءُُ آہاں گیش مہ کنیں۔چو مہ بیت تیوگیں زند ہمے ”کروس ءِ دُمب“ ءِ پُشت ءَ گوازینتگ ءُُ زند ءِ گُڈسر ءَ ہمے ”کروس ءِ دُمب“ دست کپتگ داں اے کروسی دُمبے نہ بوتگ بلکیں لہیتں کروسی پُٹ کَل کنگ بوتگ ءُُ کروس ءِ وجود دروگے بوتگ۔

ءُُ اے زمانگ ءَ ہما بے راھبندی کہ لبزانک ءِ نام ءَ بوھگ ءَ اِنت ایشی ءِ تاوان بلوچی لبزانک ءِ راستیں دروشم ءَ را بوھگ ءَ اِنت۔ اے رِدا گیشتربوتگیں کار اِزمی کم۔۔۔۔۔۔ءُُ چاگردی گیش اَنت۔ ساچشت کہ اِزمی شاہیم ءَ تورگ مہ بیت گُڈا آئی حقیں گوناپ دیما نئیت۔ مئے کرا مرچی ہر کسءَ چاگردی شاہیمے گون اِنت ءُُ اِزم تورگ ءَ اِنت۔ہما شیئر کہ چاگردی بنگپ ءَ ترپل اِنت مزن اِنت ءُ ہما شیئر کہ اِزمی دروشم ءُُ کیلواں توانا اِنت آ ”رَدیں روایت“ گشگ بیت ءُُ آئیارا چہ بلوچ شیئری روایتاں سِدگءِ بہتام جنگ بیت۔ ہر جاگہ کہ شیئرءِ حقیں دروشمے دیمءَ کئیت مئے نگدی زبان لپرزوک بیت۔

زیر منی زپتیں پوپل ءُُ ہیراں
باڑہی بنگ ءُُ برُ تکگیں بیراں
مُلا فاضل
نام آوریں معتبراں
دلار ءُُ ٹگیں رہبراں
راج ءِ سروک ءُُ مستراں
سردار ءُُ ڈُ نگیں مہتراں
غلام حسین شوہاز
اِزم ہنچو نازُرک اِنت کہ اے نازُرکی گوں اِزمی رؤئشت ءُُ ایمانداری ءَ گیشنگ بیت۔ اے دوئیں بلوچیں شائر اَنت بلے نگدءِ ساہتاں ”بلوچیں شائر“ءِ لبز ءِ دیم مانپوشگ بیت ءُُ تہنا ”شیئر“ ءِ اِزمی سپر چارگ بیت۔ مُلا فاضل ءِ شائری ءَ راجی داوا ءُُ چاگردی جیڑہانی ہچ رنگیں وِزڈم ءُُ لیکہ گون نہ اِنت بس شیئرے۔

ءُُ اے رنگیں شیئراں راجی گپ ءِ داوا ءَ چوں شوہاز اِت کن ئے؟گپ اے نہ اِنت کہ اے رنگیں جیڑہ ایدگہ لبزانکاں سر نہ کش اَنت بلکیں مستریں جیڑہ بنت بلے آہانی جیڑہ لبزانکی دروشم ءَ گیشنگ بنت ءُُ آہانی درجہ بندی بیت۔مئے گورا اے وھدی لبزانک چاگردی، راجمانی ءُُ ایدگہ لیکہاں گوں جنگ ءَ اِنت۔

لبزانکی ادارہ ءُُ تاکبندبلوچی ءَ را لبزانکی پترے دیگ ءَ بے سوب اَنت۔ منی ھیالءَ لبزانکءِ سرا مئے مستریں توروہمیش بیت کہ مئے ادارہ لبزانک ءُُ ساچشتءِ حقیں دروشمءَ بزان اَنت ءُُ آئیءِ سرا دگہ گیشیں ڈُبّہ مہ لڈّ انت ءُُ اے گواچنءَ بہ پہم اَنت کہ لبزانک وت چہ دنیا ءِ مستریں ڈبّہاں یکّے۔مئے گورا ہچ لبزانکی ادارہ ءُُ تاکبند ءَ وتی جتائیں پجار ءُُ شناختے جوڑ نہ کُرتگ۔

بائد اِنت شیئری،کِسّہی ، درکسہی لبزانک، زبان زانتی ، پٹ ءُُ پولکاری، رجانکاری، نگدءِ ادارہ ءُُ تاکبند جتا جتا بوتین انت گُڈا مرچی نوبت کمیں مٹ بوتگ اَنت۔ اگاں ہمے روایت ءُُ رؤئشت برجاہ بوتنت گڈا ھما ”کروس ءِ دُمب“ ءِ اُمیت اوں نہ ما ن ایت۔