بلوچی زبان ءِ نامداریں ندکار واجہ عبداللہ جان جمالدینی ءِ زند ءَ رد ءُُ بند داتگیں اولی کتاب اِنت کہ سنگت رفیق ءَ پہ واھگے رد ءُُ بند داتگ کتاب ءِ پیش گال بلوچی زبان ءِ مزن نامیں راجدپتر نویس ڈاکٹر شاہ محمد مری ءَ نبشتگ ۔کتاب ءِ سرجم ءَ چار سد ءُُ ھشتاد ءُُ دو تاکدیم اَنت ۔کتاب ءِ نامدات شاہ محمد مری،جئیند جمالدینی ءُُ شعبہ بلوچی ءِ بہرگ ءِ نام ءَ ایرکنگ بوتگ۔ کتاب ءَ را ھپت بہر ءَ سرجم کنگ بوتگ چوکہ اولی بہر ’’ لبزانک ءُُ زند ‘‘ ءِ نام ءَ انت ۔ کہ اے بہر ءِ تہا واجہ جمالدینی ءِ جتا جتائیں بن گپانی سرا نبشتانک یکجاہ کنگ بوتگ چشکہ دوستیں شیرین ءِ دستان،بلوچی لوزانک ءِ دیمروی،سندھی زبان و لبزانک،گریک مائتھالوجی ،پشتولبزانک ھوار اَنت ۔دومی بہر ’’ کسہ بنا بیت‘‘ اِنت کہ ایشی ءِ تہاآزمانک ءُُ بلوچی آزمانکانی بابت ءَ چندے نبشتانک انت چوکہ بلوچی آزمانک ءِ دیمروی،بلوچی افسانہ ،بلوچی ترانک ،درچین ۔سیمی بہرواجہ رفیق صاحب ءَ ’’ ھمبل تو منءَ یات کائے ‘‘ ءِ نام ءَ ایر کتگ ءُُ بہر ءِ تہا جتا جتائیں کواس ءُُ زانتکارانی کتہ کاراینانی بابت ءَ واجہ جمالدینی ءَ جوانیں وڑ ءُُ ڈول ءَ ندکاری کتگ چوکہ ایشیءِ تہا جوزف الفنبائن،مراد آوارانی ،اکبر بارکرزئی،آزات جمالدینی،میر مٹھا خان ،غلام جان شاھوانی کمالان گچی،ءُُ اے دگہ ھوار اَنت ۔چارمی بہرءِ نام’’ منی باسک‘‘اے بہرگ ءِ تہا واجہ ءَ جمالدینی ءِ نبشتہ کتگیں پیش گال یکجا ہ کتگ اَنت کہ ایشانی تہا غنی پرواز ،نعمت اللہ گچگی،اللہ بخش ءُُ اے دگرانی کتابانی پیش گال ھوار اَنت پنچمی بہر ءِ نام’’ شہدیں زبان‘‘ اے بہر ءِ تہا واجہ جمالدینی ءِ ہما نبشتانک یکجاہ کنگ بوتگ اَنت کہ آہانی سیادی گوں زبان ءُُ آئیءِ نبشتہ رہبند ءَ گوں بہ بیت ۔اے بہر ءِ تہا واجہ جمالدینی ءَ بلوچی زبان ءِ لکوڑ ءِ بابت ءَ باز جوانی ءَ وتی ھیال درشان کتگ انت ہمے بہر ءِ چندے بنگپ اے ڈول اَنت نوکیں لوزانی کارمرز کنگ،زبان ءِ دیمروئی ءَ لکوڑ ءِ گیشنگ،رومن لکھوڑو بلوچی،بلوچی ءِ یکرازی ءِ بارہءَ ،ماتی زبان ءَ تعلم ۔ششمی بہر ءِ نام’’ چمشانک ‘‘ اِنت کہ ایشیءِ تہا واجہ عبداللہ جان جمالدینی ءِ کتابانی سرا داتگیں چمشانک یکجاہ کنگ بوتگ اَنت ایشیءِ تہا پھکیں اشرمی،شکل ءُُ ماجین،ماھتاک بلوچی ( سالتاک)،نوکیں تام،گوربا،الہان ،درون،ءُُ اے دگہ کتاب ھوار اَنت ۔گڈیءُُ ھپتمی بہر کہ واجہءِ اردو نبشتانک اَنت آئیءِ نام’’ اردو ہے جسکا نام‘‘ اِنت کہ ایشیءِ تہاشاہ محمد مری ءِ کتاب ’’ بلوچ قوم‘‘ ءِ پیش گال واجہ ءَ نبشتگ پنام ’’ کچھ باتیں دومی بلوچی زبان وادب کی تاریخ ( ایک جائزہ) کہ سید ہاشمی ءِ کتاب اِنت ہمائی ءِ سرا چمشانک داتگ ۔ ہمے بہر ءِ تہا دگہ یک بنگپے گوہر ملک نمیران ہیں‘‘ ایشیءِ تہا واجہ گوہر ملک ءِ زند ءُُ ازم ءِ بابت ءَ تران کتگ ءُُ یک افسانہ یے ’’ جلتے ہوئے دل کی کہانی ‘‘۔
بلوچی زبان ءِ بازیں ندکارے است اِنت کہ آہانی بلوچی لائک ء توسیپ اِنت بلئے اے دگہ زباناں آہانی نبشتگیں چیز وانگ نہ بنت بلئے واجہ جمالدینی ءِ اے کمال انت کہ آئیءِ بلوچی وَ جوان بوتگ بلئے آئیءِ اردو ءُُ انگریزی ہم بے مٹ بوتگ اَنت آئیءِ اردو نبشتانک کہ اے کتاب ءِ گڈی بہر ءَ ھوار کنگ بوتگ اَنت اگاں کسے ایشاں بوہان ایت داں آ وت ہمے چیزاں پہمیت کن انت ۔کتاب ’’اوپار‘‘ راست اِنت کہ جمالدینی ءِ نبشتہ کتگیں تاک ءُُ ماھتاکاں چاپ بوتگیں موادانی رد ءُُ بند اِنت بلئے پہ زبان ءُُ لبزانک ءَ یک گران بہائیں مڈی یے زانگ بنت واجہ سنگت رفیق ءَ چنائی ءَ کتاب چاپ ءِ کنگ ءُُ وتی نام ءَ کتابانی لڑے ءِ نبشتہ کنگ وش نہ بیت بلئے آئیءَ وھدے اے کتاب کہ بلوچی زبان ءِ بامرد ءِ مڈی اِنت رد ءُُ بند داتگ بائداِنت آ وتی گاماں نوں مدار ایت ءُُ وتی جند ءِ ساچست ،پولکاری ءُُ رد ءُُ بندی کتاباں لڑے دیم ءَ بیار ایت پرچکہ من کہ آ سنگت رفیق ءَ زاناں آ زانتکار ءُُ کواس اِنت بلئے کمو دست جنیں مردکارے پمشکاآئیءِ کار زوت زوت نہ بنت بلئے ھردے بنت وتی مٹ ءُُ درور ۔
اوپار کتاب ءِ وانگ ہمک نودر ءُُ سوجکار ءَ پہ نپ ءُُ سیت اِنت پرچکہ اے کتاب ءِ تہا واجہ جمالدینی ءَ وتی زانت ءُُ زانگ ءِ پجارے داتگ ءُُ آئیءِ زانت ءُُ زانگ پہ نودر ءُُ سوجکاراں گران بہائیں ٹیکی یے زانگ بیت آئیءِ اے نبشتانک من گشت کن اَنت ھپت رنگی اَنت پرچکہ ایشیءِ تہا سادگیں لبزاں گوں کتابانی چمشانک،زبان ءُُ لکوڑ،بامردانی پجار،ءُُ آزمانک ءِ بابتءِ بازیں چیزانی سرپدی بیت ۔پمشکا اے کتاب پہ لبزانک ءَ جوانیں گیشی ءِ زانگ بیتءُُ مئے ندکاراں بائد اِنت کہ انچیں زانتکار ءُُ کواسانی مواداں یکجاہ بہ کن اَنت دانکہ آہانی زانت ءُُ زانگ مئے آگہی جوڑ بہ بنت۔
